Środowiska Przyrodnicze Górnego Śląska - Lasy (Wystawa stała)

Pierwsza część stałej wystawy przyrodniczej nosi tytuł Środowiska Przyrodnicze Górnego Śląska - Lasy. Pełna ekspozycja prezentować będzie również środowiska wodno-błotne, pola i łąki oraz środowisko miejskie.

Na powierzchni ponad 150 m2 , w 6 dioramach odwzorowano wybrane typy środowisk leśnych. Zadbano by wycinki przyrody umieszczone za szybą do złudzenia imitowały autentyczne środowiska leśne. Przy tworzeniu wystawy starano się wiernie przyporządkować nie tylko poszczególne gatunki do odpowiednich środowisk, ale również dopasować je do pory dnia i pory roku. Znajdziemy tu las liściasty - grąd, gdzie pośród gałęzi rosłego dębu obserwować możemy codzienne życie drobnych ptaków. Codzienne bo znajdujemy i takie, które śpiewają, jak i te poszukujące pożywienia oraz siedzące przy leśnej kałuży i gaszą pragnienie. Wprawni obserwatorzy znajdą również przedstawicieli różnych gatunków owadów korzystających z dobrodziejstw tego środowiska: walczące ze sobą jelonki rogacze, szerszenie zgryzające drewno do budowy gniazda i wiele innych. Z pewnością ukryta w gęstwinie paproci kuna, gotowa do ataku na niczego nie spodziewającą się wiewiórkę, również zainteresuje widzów. W innej dioramie jesteśmy świadkami, jak lisica przynosi do nory trójce swoich małych upolowanego bażanta. Nieco dalej przenosimy się do boru świerkowego, gdzie na pierwszym planie podziwiać można parę borsuków. Po lepszym przyjrzeniu się odnajdziemy tu również pośród gęstwiny gałęzi śpiącą za dnia sowę uszatą i podenerwowane jej obecnością sikorki.

Pragnąc chociaż w zarysie przedstawić procesy zachodzące w przyrodzie w dioramach przyściennych umieszczono fazy rozkładu drewna. Obserwujemy w nich pień dębowy od momentu ścięcia aż do jego całkowitego rozkładu. Powyższe elementy roślinne są także tłem dla kilku gatunków zwierząt. Są nimi gronostaje, jarząbki podczas kąpieli i trznadle przy gnieździe. W kolejnej dioramie na przykładzie wybranych gatunków zwierząt przedstawiono elementy piramidy pokarmowej, począwszy od zajęcy ogryzających maliny, przez atakującego kurę cietrzewia jastrzębia po szarpiące padlinę kruki. Warto zaznaczyć, że eksponaty oglądać możemy nie tylko z przodu i z boku, ale również z góry, Największym jednak powodzeniem u zwiedzających cieszy się diorama zimowa z dzikami. Ponad 100 kilogramowy odyniec w towarzystwie lochy i dwójki młodych, ryją na leśnej drodze w poszukiwaniu pożywienia, a mroczna, zmierzchowa sceneria dodaje całości niepowtarzalnego nastroju.

Wystawę tuż przy wejściu zdobi przekrój pnia 85 letniego dębu szypułkowego, wyjątkowo grubego jak na swój wiek. Zaznaczone na nim daty informują, co ciekawego zdarzyło się na świecie w tym czasie. Co przeżył ten milczący świadek historii można również częściowo wyczytać z jego słojów. Na ścianach w ramach znajdujemy fragmenty futer dużych ssaków leśnych. Podobnie, jak eksponowane na wystawie pnie drzew, można je dotykać. Tę formę ekspozycji wybrano z myślą m.in. o osobach z upośledzeniem wzroku. Można się własnoręcznie przekonać, czym różni się futro zimowe jelenia od futra letniego i czyje jest bardziej puszyste - jenota czy lisa? Zwiedzanie umilają nam dobiegające z głośników trele ptaków leśnych, choć nie tylko, bo po chwili możemy znaleźć się w centrum burzy z głośnym łoskotem piorunów. Tak więc ta wyjątkowa ekspozycja oddziałuje zarówno na wzrok, słuch, jak i dotyk widza.