Dostepna również w Get it on Google Play
Ponad 20 000 miejsc wartych odwiedzenia! Masz ochotę na wycieczkę w głąb Ziemi? Szukasz pomysłu na wyjazd z dzieckiem? A może planujesz wakacje na dwóch kółkach. U nas na pewno znajdziesz miejsce, którego szukasz!

Cyganek

Cmentarz Jedenastu Wsi i miniskansen

Początkowo osadnicy holenderscy przybywający na Żuławy Wiślane od połowy XVI w. byli zmuszeni chować swoich zmarłych na cmentarzach katolickich, oczywiście za odpowiednią opłatą. W 1639 r. innowiercy z 11 wsi w okolicy Nowego Dworu Gdańskiego, zarówno mennonici jak i luteranie, otrzymali pozwolenie na założenie własnego cmentarza obok od dawna istniejącego cmentarza i kościoła katolickiego w miejscowości Tiegenhagen, która obecnie nosi nazwę Cyganek i należy do sołectwa Żelichowo.

W ostatnich latach w pobliżu zniszczonego cmentarza, na którym zachowało się jedynie kilka oryginalnych nagrobków w formie pionowych stel, odkryto ok. 60 prostych kamieni nagrobnych z XVII-XVIII w. Większość z nich użyto wtórnie do wzniesienia fundamentów budynku gospodarczego na sąsiadującej z cmentarzem posesji. Są to surowe, nieobrobione głazy narzutowe, których długość rzadko przekracza 1 m. Na ich powierzchni widnieją nieporadnie wyryte inicjały zmarłych (rzadziej pełne imiona i nazwiska), gmerki (znaki) własnościowe gospodarstw, z których pochodzili, i daty śmierci, przy czym najstarsza to rok 1691, a najmłodsza - 1798.

Odnalezione kamienie były zapewne ustawione na grobach mniej zamożnych mieszkańców owych 11 wsi, choć pewnie nie tych najuboższych, którym musiał wystarczyć prosty drewniany krzyż. W innych miejscowościach żuławskich odkryto jeszcze kilka podobnych kamieni, najczęściej również wtórnie wmurowanych w fundamenty jakichś budynków, lecz zbiór z Cyganka nie ma sobie równych. W 2006 r. z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego na terenie dawnego cmentarza urządzono lapidarium sztuki sepulkralnej.

Tuż za miedzą powstaje prywatny miniskansen żuławski, którego głównym obiektem będzie dom podcieniowy z 1841 r., przeniesiony z miejscowości Jelonki nad jeziorem Druzno. Obok lapidarium i skansenu znajduje się gotycko-barokowy kościół, należący obecnie do jedynej na Żuławach parafii greckokatolickiej. Służy on ludności pochodzenia ukraińskiego z południowo-wschodniej Polski,którą w 1947 r. przesiedlono na te tereny w ramach tzw. akcji "Wisła".

Na przykościelnym cmentarzu można znaleźć kilka starszych i nowszych nagrobków. Pod jednym z nich ruht in Gott Klara Wittkowski (zm. 1960), kawałek dalej napis cyrylicą głosi wieczną pamiać ojca Nikodema, igumena Uniwskiej Ławry koło Lwowa (zm. 1990) - trudno o bardziej wymowne świadectwo tego, jak bardzo poplątane są losy dzisiejszych Żuławiaków...
 

Miejsca w okolicy

Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na