Podczas Powstania Styczniowego (1863-65) przeprowadzono łącznie ponad 1200 bitew, potyczek i zbrojnych starć. Wśród ważniejszych z nich wymienia się bitwę pod Pyzdrami. 29 kwietnia 1863 „ćwierć mili od miasta” starły się rankiem oddziały carskie pod dowództwem podpułkownika Alojzego Oranowskiego z powstańcami dowodzonymi przez pułkownika Edmunda Taczanowskiego.
Mimo znacznej przewagi liczebnej Moskali (9 kompanii piechoty wzmocnionych 4 działami, kozakami i strażą graniczną), tysiąc dwustu powstańców poradziło sobie z nimi bez trudu. Walki trwały ok. ośmiu godzin i zakończyły się zwycięstwem Polaków. Straty po stronie polskiej – 8 zabitych, 27 rannych; po stronie rosyjskiej – ok. 100 zabitych i rannych. Powstańcy pochowani są na cmentarzu w Pyzdrach. Na ich kwaterze stoi kamienny obelisk wykonany w 1905 r. ze składek Związku Walki Czynnej.
Na miejscu bitwy ustawiono niepozorny i dość nietypowy pomnik. Poświęcono go „zranionej sośnie”, w którą trafiła pierwsza armatnia kula. Drzewo otaczano czcią. Na znak pamięci zawieszono na nim kapliczkę. Przed kilku laty sosna nie oparła się jednak solidnej wichurze. Dziś fragment jej pnia stanowi eksponat w Muzeum Ziemi Pyzdrskiej, a pole bitwy upamiętnia betonowy pomnik symbolizujący sosnowe korzenie. Na umieszczonej tam tabliczce czytamy: „ZRANIONEJ SOŚNIE. TU W DNIU 29 KWIETNIA 1863 R. ODDZIAŁ EDMUNDA TACZANOWSKIEGO STOCZYŁ ZWYCIĘSKĄ BITWĘ Z WOJSKAMI ROSYJSKIMI”.