Spała urzeka odwiedzających ją swoim klimatem, urokiem. Walory te podwaja jej historia i zabytkowa zabudowa powstała na zlecenie cara Aleksandra III. Projektantem całego kompleksu rezydencjonalnego był krakowski architekt Leon Mikucki. Ale Spała to nie tylko ta zabudowa, to również obiekty militarne powstałe w okresie II wojny światowej, kiedy to miejscowość na mocy dekretu Adolfa Hitlera (25 wrzesień 1939 r.) stała się siedzibą Naczelnego Dowództwa Wojskowego "Wschód".
W bliskiej odległości od niej tzn. w Konewce i Jeleniu powstały potężne schrony. W samej Spale, przy obecnej ul. Nadpilickiej 4 zachował się jeden budynek z dwóch z tamtego okresu. Jest nim były niemiecki szpital wojskowy. W okresie PRL, jak większość byłego kompleksu rezydencjonalnego cara, a następnie letniej siedziby prezydentów Rzeczypospolitej został przekształcony na Dom Wczasowy "Żubr" Funduszu Wczasów Pracowniczych (obecnie nieczynny). W drugim budynku (również dawny niemiecki szpital) umiejscowiono FWP "Łoś". Z czasem w obu budynkach nadbudowano kondygnację. "Łosia" rozebrano i obecnie w jego miejscu stoi Hotel Mościcki Resort & Conference (ul. Nadpiliczna 2).
Uzupełnienie:
Dawny szpital wojskowy przy ul. Nadpilicznej 4 został zburzony w 2015 r. W jego miejscu powstał Żubr Apartamenty, posiadający podziemny parking.