Matecznik Europy
Z dala od dużych miast i spławnych rzek, na pograniczu kultur, na zapóźnionym cywilizacyjnie wschodzie Rzeczypospolitej uchował się ostatni skrawek nizinnego lasu mieszanego o pierwotnym charakterze - Puszcza Białowieska. Od XVI w. chronili ją najpierw polscy królowie, a potem rosyjscy carowie, zawsze z potrzeby zachowania dla dworskich potrzeb wspaniałego terenu łowieckiego.
Zachowały się opisy wielkich polowań z udziałem koronowanych głów. Jedno z nich upamiętnia kamienny obelisk na grobli prowadzącej do myśliwskiego dworku w Białowieży. Napis na wystawionym w 1752 r. pomniku informuje o wielkich łowach króla Augusta III. Ubito wówczas 42 żubry, 13 łosi i 2 sarny. Obecna na polowaniu Jejmość Królowa, zasadniczo pochłonięta lekturą książki, a tylko na chwilę od niej odrywana, położyła trupem 20 żubrów! W 1921 r. najcenniejszy fragment puszczy objęto urzędową ochroną, powołując leśnictwo "Rezerwat", który w 1932 r. przekształcono w Park Narodowy w Białowieży. To najstarszy polski park narodowy.
Obecnie park zajmuje powierzchnię 10,5 tys. ha. Najważniejszy Obszar Ochrony Ścisłej to dawne leśnictwo "Rezerwat". Od 1921 r. przyroda rządzi się tutaj swoimi prawami. Las ma naturalny charakter, nie dokonuje się żadnych wyrębów ani działań ochronnych. Rosną tu liczne pomnikowe okazy drzew, wśród których najokazalsze dęby osiągają 500 lat. Niesłychanie bogata jest flora - ok. 3 tys. gatunków grzybów, ponad 700 gatunków roślin naczyniowych i 270 gatunków porostów. Oprócz majestatycznych puszczańskich drzew, rośliną kojarzoną z Białowieżą jest trawa turówka, zwana żubrówką. Znana jest w całym kraju w formie zakonserwowanej - w butelkach z tradycyjną polską wódką. W Białowieży tę chronioną aromatyczną trawę można kupić wszędzie. Sprzedający utrzymują, że ich żubrówka pochodzi z plantacji.
Fauna parku to ponad 9000 gatunków owadów, 250 gatunków ptaków i 58 ssaków. Mimo prowadzonych od wielu dziesięcioleci obserwacji i badań naukowych ocenia się, że poznano zaledwie połowę wszystkich przedstawicieli białowieskiej fauny. Królem puszczy jest największe zwierzę Europy - żubr. Żyjące na wolności stado liczy ok. 350 sztuk. W skład Białowieskiego Parku Narodowego wchodzi Rezerwat Pokazowy Zwierząt, gdzie odwiedzający mają okazję zobaczyć króla puszczy na żywo. Dwiema innymi enklawami parku warte zobaczenia: Ośrodek Hodowli Żubrów (zlokalizowany w osadzie Zwierzyniec przy drodze Białowieża-Hajnówka) oraz zabytkowy Park Pałacowy (dawniej otaczał zburzony w 1944 r. pałac carski).
Białowieski Park Narodowy już w 1977 r. został wpisany na Światową Listę Rezerwatów Biosfery UNESCO, a dwa lata później zaliczono go do obiektów Światowego Dziedzictwa Ludzkości (jako jedyny przyrodniczy obiekt z Polski). W 1992 r. objęto tym nadaniem także podlegającą ścisłej ochronie część białoruskiego Narodowego Parku "Biełowieżskaja puszcza". W 1997 r. jako pierwszy z polskich parków, Białowieski Park Narodowy uhonorowano Dyplomem Europy, co stawia go w czołówce atrakcji turystycznych Europy.