Kamienica przy ul. Wschodniej 19 nie wyróżnia się niczym szczególnym od swoich pobliskich "koleżanek", może tylko historią... To właśnie do niej w październiku 1899 r. wprowadzili się Maria i Józef Piłsudscy. Mieszkali na pierwszym piętrze pod nr 4, gdzie w jednym z pokoi drukowali konspiracyjną gazetkę PPS "Robotnik". Piłsudski podawał się wówczas za adwokata Dąbrowskiego, co zmniejszało ryzyko nakrycia jego nielegalnej pracy. Jednak 21 lutego 1900 r. podczas druku czwartego numeru gazetki, do mieszkania wtargnęła carska żandarmeria.
Po wielogodzinnej rewizji małżeństwo Piłsudskich trafiło do więzienia przy ul. Gdańskiej (d. ul. Długa). W 1938 r. otwarto w mieszkaniu muzeum poświęcone pracy konspiracyjnej Piłsudskiego. Zamknięto je podczas II wojny światowej.
Dziś wydarzenie to upamiętnia tablica, zamontowana dokładnie pod oknem dawnej, nielegalnej drukarni. Autorami projektu pamiątkowej płyty są Antoni Biłas i Eugeniusz Zduniewski. Znajduje się na niej krótki zarys z historii oraz słowa Józefa Piłsudskiego: "Być zwyciężonym i nie ulec to jest zwycięstwo".
Z historii kamienicy:
Została wzniesiona w roku 1896 według projektu Gustawa Landau-Gutentegera dla Moszka Wienera. Dawny adres: Wschodnia 8, nr hipoteczny 332.
Warto wiedzieć:
W miejscu gdzie dziś znajduje się pamiątkowa tablica znajdowało się wejście do budynku (dwoje, drewnianych, zdobionych drzwi). Nad nim umieszczona była niewielka tablica z treścią: "Tu Mieszkał I Został Aresztowany 25-II-1900 Przez Sługi Caratu Naczelnik Państwa Józef Piłsudski W Drukarni "Robotnika" 1914 R." (Źródło: NAC )