Dostepna również w Get it on Google Play
Ponad 20 000 miejsc wartych odwiedzenia! Masz ochotę na wycieczkę w głąb Ziemi? Szukasz pomysłu na wyjazd z dzieckiem? A może planujesz wakacje na dwóch kółkach. U nas na pewno znajdziesz miejsce, którego szukasz!
Strona główna ciekawe miejsca zabytki: zabytki techniki Pronit – amunicja, proch i płyty gramofonowe

Pionki

Pronit – amunicja, proch i płyty gramofonowe

Historia Pionek nierozerwalnie związana jest z „Pronitem”, czyli Państwową Wytwórnią Prochu i Materiałów Kruszących (PWPiMK). Kiedy Ministerstwo Spraw Wojskowych podjęło w 1922 r. decyzję o budowie zakładów, wieś Zagożdżon wydawała się być idealnym miejscem do realizacji tych planów. Lasy, mokradła, linia kolejowa i pewna odległość od wielkich szlaków komunikacyjnych utrudniały ewentualną inwigilację ze strony obcych wywiadów a jednocześnie położenie w centrum kraju i dostatek tzw. siły roboczej stanowiły dodatkowy atut.

Budowa ruszyła w 1923 r. W krótkim czasie powstały osiedla pracownicze i cała infrastruktura, w tym m.in. stadion, hotel dla kawalerów (dziś Urząd Miasta), kościół ,kasyno urzędnicze. Zbudowano bocznicę kolejową, elektrownię, warsztaty, centralny system alarmowy, drogi dojazdowe. Zorganizowano straż pożarną. Produkcję rozpoczęto trzy lata później, a w 1932 r. Zagożdżon przemianowano na Pionki i tak pozostało do dziś. Zmiana nazwy miejscowości pociągnęła za sobą zmianę nazwy fabryki, która od tego czasu brzmiała Państwowa Wytwórnia Prochu (PWP) w Pionkach.

Przed II wojną światową wytwarzano tu proch i materiały wybuchowe (oraz szczoteczki do zębów) na potrzeby polskiej armii. Niemcy wkroczyli do PWP już 8 września 1939 r. i bardzo szybko uruchomili własną produkcję w Pülverfabrik Pionki. W styczniu 1941 r. założyli na terenie fabryki obóz pracy przymusowej dla Żydów, których zatrudniano przy najbardziej szkodliwej i niebezpiecznej fazie produkcji. W czasach powojennych urozmaicono i powiększono asortyment o produkcję górniczych materiałów wybuchowych, tworzywa sztuczne (celuloid, płytki podłogowe, melamina), eter, kleje.

Pod koniec lat 50. ruszyła produkcja polichlorku winylu i krótko później tłocznia płyt gramofonowych. Pronit stał się jednym z gigantów produkcji. W latach 1957 – 1991 tłoczono tu winyle na zlecenie takich wydawnictw muzycznych jak Wifon, Polton, Tonpress, PolJazz, Polskie Nagrania, Savitor, Veriton, ale też pod własną marką zakładową. Starsi z pewnością pamiętają czarne krążki z charakterystycznym logo przedstawiającym stylizowanego słowika przycupniętego nad wyrazem „pronit”. Młodsi już od jesieni będą mogli oglądać je w powstającej właśnie w Pionkach Izbie Pamięci Czarnej Płyty.

Dziś po potędze Pronitu niewiele zostało – ogromny, ogrodzony teren inwestycyjny liczący ponad 300 ha, pośród którego działa kilkanaście mniejszych lub większych zakładów produkcyjnych o różnym charakterze. Ukryte pośród krzaków budynki z lat dwudziestych straszą oczodołami okien. Niektóre mają już swoich właścicieli, do innych lepiej się nie zapuszczać. Może to być niebezpieczne. Fabryka pochłonęła już wiele ofiar – najtragiczniejszy wypadek miał miejsce w 1937 r.(zginęło wówczas 19 kobiet pracujących przy produkcji czarnego prochu). Olbrzymiej eksplozji w 1972 r. nie przeżyło 5 osób, a w latach 2010 i 2013 zginęło w sumie trzech eksploratorów. Miasto pracuje nad rekultywacją terenu. Obowiązuje zakaz poruszania się poza wyznaczonymi traktami.

Zaproponował: bakhita

Polecane miejsca

Miejsca w okolicy

Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na