Spacerując ulicą Legionów (dawniej ul. Konstantynowska; 11 Listopada; Obrońców Stalingradu) warto na chwilę zatrzymać się pod nr 14. Nic szczególnego dziś w tym miejscu nie znajduje się… dość sporych rozmiarów plac pomiędzy południową zabudową, budynek handlowy… ale, gdy cofniemy się do historii to dowiemy się, że kiedyś w tym miejscu znajdował Teatr Wielki Fryderyka Sellina, otworzony dla publiczności 28 września 1901 r.
Trochę z historii…
Fryderyk Sellin urodził się w Kaliszu 19 lipca 1831 r. (zm. 18 stycznia 1914 r. w Łodzi), „… po wyjściu ze szkół poświęcił się początkowo zawodowi kiperskiemu, a następnie odbył praktykę cukierniczą w firmie Semadeniego w której pracował później w Lublinie, Warszawie, Siedlcach i Hrubieszowie…”. „… przybywszy do Łodzi w r. 1846 założył przy zbiegu ulic Piotrkowskiej i Cegielnianej sklep kolonialny i pierwszą cukiernię w Łodzi, a niedługo potem pierwszy zakład fotograficzny. Po przeniesieniu tych zakładów do domu Bucha przy ul. Piotrkowskiej w r. 1856 powstaje w Łodzi pierwszy teatr polski, którym osobiście kierował… Od tej pamiętnej daty w jego życiu p. Fryderyk Sellin wciąż się troska o ustalenie sceny polskiej w Łodzi, w r. 1865 buduje na posesyi przy ul. Konstantynowskiej teatr zwany „Arkadia”, dopiero przed paru tygodniami rozebrany, w roku 1867 stawia teatr letni, który w roku 1897 zamienia się na istniejący dziś teatr „Apollo”. Wreszcie buduje gmach teatru Wielkiego, który otworzono uroczyście jako przybytek stałego już teatru polskiego w Łodzi.” („Rozwój” 19 lipca 1906 r. Nr 161).
Teatr Wielki wzniesiono tuż obok teatru „Apollo”. Powstał według planów architekta Adolfa Zeligsona i był obiektem bardzo okazałym… główne wejście prowadziło przez czterokolumnowy portyk z arkadami i z balkonami na dwóch piętrach. Całość połączona z fasadą nawiązującą do stylu neorenesansowego. Podczas jego uroczystego otwarcia 28 września 1901, wśród zaproszonych gości byli m.in. Henryk Sienkiewicz i Henryk Siemiradzki.
W roku 1912 ze względu na kłopoty finansowe właściciela, gmachy teatrów wraz z posesją zostały wystawione na licytację, nabywcą był Gutstein, a po nim Auerbach. „Ojciec łódzkiego teatru” zmarł 18 stycznia 1914 r. (jest pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi przy ul. Ogrodowej w części ewangelickiej). Jego największe dzieło jakim był Teatr Wielki spłonął doszczętnie 20 października 1920 r. „Wczoraj o godz. 8-ej wieczorem ukazały się pierwsze płomienie na dachu Teatru Wielkiego. Arcydzieło papy Selina spłonęło! …” („Rozwój” 21 października 1920 r. Nr 280). Teatr „Apollo” w późniejszym okresie przemianowany na „Popularny" przetrwał trochę dłużej bo do 1942 r.. Niestety, jego istnienie zakończył również pożar.
Postać Fryderyka Sellina na stałe wpisała się w karty łódzkiej kultury. Dla upamiętnienia jego osoby, bez wątpienia budowniczego łódzkiej sceny teatralnej, 15 października 2011 r. w foyer Teatru Wielkiego w Łodzi została odsłonięta pamiątkowa tablica. Jej fundatorem jest znany łódzki cukiernik Robert Dybalski, a inicjatorami jej powstania – Redakcja „Kalejdoskopu” oraz Towarzystwo Przyjaciół Łodzi.
Warto wiedzieć: Wszystkie cztery teatry Fryderyka Selliniego powstały na tej samej nieruchomości tj. przy ul. Legionów 14/16 (dawniej ul. Konstantynowska). Pierwszy odeon „Arkadia” powstał w roku 1865 w zaadaptowanym drewnianym budynku po wojskowej ujeżdżalni. Widzowie do dyspozycji mieli widownię z 16 rzędami krzeseł i miejsca stojące. W późniejszym okresie powstał balkon i loże.
W roku 1867 Sellini buduje teatr „Letni”. Posiadał on dużą scenę, widownia składała się z 10 rzędów krzeseł, loży i galerii. Po przebudowie budynku, od 1897 r. teatr był znany pod nazwą „Apollo”. Widownia była nachylona pod kątem w kierunku sceny i mieściła 800 widzów. W sali znajdowało się 28 lóż z galeriami bocznymi, powyżej znajdował się amfiteatr. Gmach teatru oświetlany był elektrycznie (posiadał własny agregat prądotwórczy) i gazowo. Nowinką techniczną na ówczesne lata był bez wątpienia rozsuwany dach w okresie letnim.
Ostatni odeon Selliniego czyli teatr „Wielki” funkcjonował równolegle z teatrem „Apollo”. Jak sama jego nazwa brzmiała „Wielki” był naprawdę „Wielki”. Niech liczby same o nim powiedzą… widownia na 1250 osób, 60 lóż, balkony umieszczone na trzech piętrach, galeria mieszcząca 300 osób, wysoka sala koncertowa na ok. 1000 osób. Scena o wymiarach: wys. 6 m, szer. 14 m, głębokość 11 m. Wyposażona m.in. w sztankiety (urządzenie mechaniczne w formie poziomego trawersu zamontowanego na linkach nad sceną służące do podnoszenia dekoracji teatralnych na odpowiednią wysokość), specjalny podjazd dla koni i wozów. Cały gmach był oświetlany elektrycznie, wentylowany i posiadał centralne ogrzewanie.