Święta Jadwiga i Henryk Brodaty zostawili na całym Dolnym Śląsku wiele śladów swojej działalności. Największym obiektem, służącym do dzisiejszego dnia, jest sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy. Na mocy decyzji papieża Benedykta XVI, miejsce to zyskało status międzynarodowego sanktuarium. Nic więc dziwnego, że stanowi najznamienitszą wizytówkę grodu i jest powodem dumy jego mieszkańców.
Wystarczy tu wejść i człowiek przepada na wiele godzin. Kościół św. Jadwigi i św. Bartłomieja w Trzebnicy, późnoromańska, trzynawowa bazylika to jedna z najpiękniejszych świątyń Dolnego Śląska. Warto wiedzieć, że była to pierwsza na ziemiach polskich budowla wzniesiona z użyciem cegły. Dzięki przebudowie zapoczątkowanej w 2 połowie XVII w. trzebnicka bazylika jest dzisiaj uznawana za perłę architektury baroku. W środkowej części XVIII-wiecznego ołtarza znajduje się obraz znakomitego malarza Filipa Bentuma Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Obrazy w prezbiterium przedstawiają życie św. Jadwigi. Szkice do nich wykonał prawdopodobnie słynny Michał Willmann.
Jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w bazylice jest grobowiec świętej. Wszak jej postać nierozerwalnie wiąże się z Trzebnicą. Wraz z mężem, Henrykiem Brodatym, ufundowała tu w 1202 r. kościół i klasztor cysterek.
Jadwiga Śląska była niewiastą niezwykłą. Umiała czytać i pisać, a tym w jej czasach mogło się poszczycić niewiele kobiet. Jej najstarsza siostra wyszła za mąż za króla Francji, druga została żoną króla Węgier. Jadwiga wniosła Henrykowi Brodatemu nie tylko swoją młodość - miała zaledwie 12 lat, kiedy stanęła przed ołtarzem, ale także 30 tys. grzywien srebra w posagu. Według kronikarzy małżeństwo od samego początku było zgodne i udane. Księżna cały swój posag przeznaczyła na klasztor w Trzebnicy. Już za życia otoczona legendami, po śmierci w 1243 r. spoczęła w "swojej bazylice".
Chętnie oglądany grobowiec św. Jadwigi powstawał etapami od 1680 do 1750 r. Kilka lat temu wrocławscy antropolodzy podjęli próbę odtworzenia twarzy świętej Jadwigi. Okazało się przy tym, że poddana analizie czaszka księżnej jest niekompletna. Brakuje w niej fragmentów kości potylicy. Zakonnice musiały w przeszłości po kawałku odcinać ich fragmenty i wysyłać jako relikwie do innych klasztorów. Zrekonstruowaną w gipsie dentystycznym głowę św. Jadwigi można dziś oglądać w Trzebnicy w działającym przy Domu Pielgrzyma Muzeum Kultu św. Jadwigi (ul. Jana Pawła II 3). Placówka jest czynna w godz. 10.00-12.00 i 15.00-17.00 od ostatniego tygodnia września do połowy października. Poza tym okresem można ją zwiedzać po telefonicznym umówieniu, tel. 071 312 11 18.