Piękna, wyniosła bryła romańskiej kolegiaty kryje w swoim wnętrzu bogate renesansowe i barokowe wyposażenie. W północnym ramieniu transeptu przykuwają uwagę nagrobki kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego oraz jego dzieci. Nagrobki wykonali najlepsi rzeźbiarze włoscy działający w Polsce: Bartłomiej Berrecci, Jan Cini i Bernardin di Gianotis. Dzięki temu należą one do najznakomitszych dzieł renesansu powstałych w Polsce, a dziecięcy marmurowy nagrobek Ludwika Mikołaja Szydłowieckiego jest pierwszym renesansowym nagrobkiem dziecięcym po północnej stronie Alp.
Nagrobek kanclerza zdobi płaskorzeźbiona i grawerowana płyta z brązu przedstawiająca 41 osób rozpaczających na wiadomość o śmierci kanclerza; wśród nich przedstawieni są król Zygmunt Stary, hetman Jan Tarnowski i biskup Piotr Tomicki. Jest to tzw. Lament opatowski - unikat w skali kraju. Płytę ufundował ok. 1540 r. hetman wielki koronny Jan Tarnowski, mąż Zofii, najstarszej córki Krzysztofa Szydłowieckiego.
Więcej znajdziesz w
Polska Niezwykła świętokrzyskie