Zanim muzeum otwarto, wielu sceptyków spekulowało, że będzie to kolejny obiekt omijany przez młodych ludzi szerokim łukiem. A jednak już po dwóch latach jego istnienia sprzedano milionową wejściówkę. Otwarcie placówki nastąpiło podczas obchodów 60. rocznicy wybuchu powstania, czyli 1 sierpnia 2004 r. Już z daleka widać znak rozpoznawczy muzeum - umieszczony na 35-metrowej wieży symbol Polski Walczącej. Siedzibą zbiorów jest 100-letni budynek dawnej elektrowni tramwajowej. Podczas jego przebudowy spod warstwy szarego otynkowania wyłoniła się piękna, czerwona cegła i okazała architektura przemysłowa z przełomu XIX i XX w. Gmach zamieniono w nowoczesną, wielofunkcyjną instytucję. Powstało muzeum na światowym poziomie, wykorzystujące najnowsze techniki multimedialne do odtworzenia atmosfery dni powstańczego zrywu warszawiaków podczas II wojny światowej.
Ekspozycja została podzielona na części ilustrujące kolejne etapy życia wojennej stolicy. Klimat okupowanego miasta oddają zdjęcia Eugeniusza Lokajskiego oraz replika jednego z niemieckich bunkrów obwieszona polskimi flagami. Ustawiony na 17.00 zegar wskazuje godzinę "W" - moment wybuchu powstania. Losom powstańczej Warszawy można się przyjrzeć głównie przez pryzmat ponad 2-miesięcznych walk - sierpniowej rzezi na Woli oraz wrześniowych starć na Czerniakowie, Mokotowie i Żoliborzu. Urządzono również powstańczy szpital i radiostację. Atmosferę życia cywilnego oddają odtwarzane w tle śpiewy i szeptane modlitwy. W kinie Palladium warto obejrzeć pokazywane w czasie powstania kroniki filmowe Biura Informacji i Propagandy AK. Eksponowane są też sprawne do dziś maszyny drukarskie z lat 40. XX w., na których drukowano "Biuletyn Informacyjny" i ulotki.
Jednym z najbardziej udanych pomysłów na przekazanie odwiedzającym warunków, w jakich walczono jest 25-metrowy wąski kanał, zaaranżowany na podobieństwo tych, którymi przemieszczali się powstańcy. Słychać w nim plusk kapiącej wody, wybuchy bomb, świst pocisków i przerażający odgłos pikujących "Stukasów", czyli niemieckich bombowców nurkujących. Ekspozycję kończy część dotycząca upadku powstania i następujących po nim wydarzeń, m.in. działalności PKWN, kapitulacji warszawiaków i masowego opuszczania przez nich miasta. Ukazane są też losy byłych powstańców w czasach PRL.
Budynek muzealny otacza Park Wolności, w którym znajduje się długi na 156 m Mur Pamięci. Wyryte są na nim nazwiska, pseudonimy i stopnie wojskowe tysięcy powstańców poległych w walkach. Lista wciąż jest uzupełniana.
Wielką atrakcją jest naturalnej wielkości replika samolotu Liberator B-24J, zestrzelonego przez myśliwce Luftwaffe. Nad kolejnym wrakiem - brytyjskim bombowcem Halifax - pracują konserwatorzy. Znaleziono w nim m.in. najbardziej nowoczesne w tamtym okresie spadochrony z nylonu.
Dla najmłodszych przygotowano jasną i kolorową Salę Małego Powstańca. Pod opieką instruktorów dzieci uczą się historii poprzez gry i zabawy nawiązujące do okresu II wojny światowej - powstańczy teatrzyk czy zabawę w harcerskich kurierów i sanitariuszki.
Ofertę placówki uzupełniają spotkania, wykłady, pokazy filmowe, koncerty, spektakle teatralne i inne wydarzenia. Można także pospacerować po parku lub odpocząć w urządzonej w stylu retro kawiarence i w księgarni Pół Czarnej. Muzeum nieustannie wzbogaca ofertę edukacyjną oraz prowadzi akcję zbierania pamiątek z okresu okupacji i poszukiwania świadków tamtych wydarzeń.
Muzeum Powstania Warszawskiego
ul. Grzybowska 79, tel. 022 539 79 05
www.1944.pl