Dostepna również w Get it on Google Play
Ponad 20 000 miejsc wartych odwiedzenia! Masz ochotę na wycieczkę w głąb Ziemi? Szukasz pomysłu na wyjazd z dzieckiem? A może planujesz wakacje na dwóch kółkach. U nas na pewno znajdziesz miejsce, którego szukasz!
Strona główna ciekawe miejsca zabytki: świątynie innych wyznań Cerkiew prawosławna św. Piotra i św. Pawła (XIX/XX w.)

Sosnowica

Cerkiew prawosławna św. Piotra i św. Pawła (XIX/XX w.)

Pierwszą świątynią w Sosnowicy była prawosławna cerkiew Opieki Matki Bożej, wzniesiona w latach 1522-1544. Podobną, wybudowaną z bali sosnowych, ale już na fundamencie z opoki, postawiono po wprowadzeniu unii brzeskiej. Pod datą 5 maja 1598 r. znajdujemy w archiwum akt fundacyjny i uposażenie sosnowickiej cerkwi, spisany przez Wincentego Krasińskiego, nadwornego pisarza Zygmunta III Wazy. Obok cerkwi postawiono dzwonnicę, również drewnianą i pokrytą gontem. Przy świątyni i kilkadziesiąt metrów na południe od niej, znajdowały się dwa cmentarze. Później rozpoczął się okres unicki w dziejach Sosnowicy.

O ile powstania kościuszkowskie, napoleońskie i listopadowe nie pozostawiły trwalszych śladów w dziejach Sosnowicy, o tyle powstanie styczniowe zaważyło na losach jej mieszkańców. W dniu 14 marca 1863 r. doszło do jednej ze zwycięskich dla powstańców bitew o Sosnowicę. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż inicjatorami – a także najliczniejszymi z ofiar powstania na tym terenie – byli wyznawcy obrządku wschodniego. Wyraźnie widać to na przykładzie dziejów parafii w Sosnowicy, która zdecydowanie podupadła. Stan parafialnej cerkwi w połowie lat 70. XIX w. określano jako „dramatycznie nędzny”.

Z materiału rozebranej w 1890 r. cerkwi Opieki Matki Bożej złożono tego samego imienia cerkiew na miejscowym cmentarzu, a na miejscu starej świątyni wzniesiona została ze środków rządowych świątynia murowana ku czci świętych apostołów Piotra i Pawła.

Ceglana, obecnie istniejąca cerkiew, zaprojektowana została przez prof. Wiktora Iwanowicza Syczugowa, a postawiona – przez firmę budowlaną Moczanowa z Dyneburga w latach 1891-1893. Kamień węgielny wmurowano w dniu 14 lipca 1891 r., a w uroczystości tej brały udział trzy chóry parafialne: z Lejna, Sosnowicy i Wołoskowoli. Antymins do cerkwi poświęcił biskup chełmski i warszawski Flawian Horodecki. Poświęcenia nowej świątyni dokonał bp lubelski Gedeon Pokrowski w dniu 1 maja 1894 roku. W tym okresie etatowy kler parafialny stanowili ks. Mikołaj Romanow i psalmista Bartłomiej Cybulski.

Około pół roku przed poświęceniem cerkwi parafia liczyła 2418 wiernych, którzy uczęszczali do świątyni z ośmiu wiosek, leżących w odległości do ok. 10 km. W latach 1905 i 1908-1910 miały miejsce remonty świątyni, które wykonywali m.in. Leonid Dąbrowski z Kowla i Paweł Chodacki ze Świerż. Od lipca 1915 do kwietnia 1918 r. cerkiew była nieczynna. Po wojnach, rewindykacjach i akcjach likwidacyjnych w Sosnowicy zostało 500 osób wyznania prawosławnego (dane z końca 1946 r.).

Do 1947 r. sosnowicka cerkiew parafialna należała do diecezji warszawsko-chełmskiej (w okresie II wojny: chełmsko-podlaskiej). Akcja „Wisła” wyludniła i tę parafię. W latach 50. XX w. cerkiew służyła jako magazyn gromadzki. Wyposażenie świątyni uległo dewastacji.

Życie religijne, po okresie wojny i prześladowania, w okolicach Sosnowicy odnawiali księża Włodzimierz Chodak i Mitrofan Budźko. Od reaktywowania w 1989 r. Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, cerkiew w Sosnowicy jest filią parafii w Horostycie. Przeprowadzono remont bryły cerkiewnej; wykonane zostało pokrycie dachowe.

(Autor: Grzegorz Pelica. Skrócona wersja artykułu opublikowanego w „Wiadomościach Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego” 2011, nr 10.)

Polecane miejsca

Miejsca w okolicy

Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na