Cerkiew katedralna św. Aleksandra Newskiego zbudowana w latach 1880-1884 według planów architektonicznych Hilarego Majewskiego (polski architekt, w latach 1872-1892 architekt miejski Łodzi), w centrum miasta, na skrzyżowaniu ulic Kilińskiego (wtedy - Widzewskiej) i Narutowicza (wtedy - ulica Dzielna) do dziś zachwyca przyjeżdżających do Łodzi gości.
Świątynia miała być pomnikiem wdzięczności mieszkańców Łodzi za ocalenie cara Aleksandra II z zamachu 2 kwietnia 1879 r. W skład komitetu budowy cerkwi weszli najbogatsi łódzcy przemysłowcy m.in.: Karol Scheibler, Izrael Poznański i Juliusz Heinzel. Cerkiew w stylu bizantyjskim, przykryta wspaniałą, widoczną z daleka, złotą kopułą, nadal służy prawosławnym łodzianom. Warto zobaczyć zdobiące wnętrze jednego z najcenniejszych i najpiękniejszych zabytków Łodzi stare ikony, ikonostas wykonany w Petersburgu oraz krzyże procesyjne z XVII i XVIII wieku.
Ciekawostki: Cerkiew może pomieścić ok. 300 osób. Ponieważ została wzniesiona na podmokłym terenie na jej fundamenty użyto dębowych bali głęboko wbitych w ziemię.
Warto wiedzieć: Pierwotnie cerkiewny plac sięgał mniej więcej pasa drogowego ul. Kilińskiego i był otoczony ogrodzeniem ufundowanym przez Izraela Poznańskiego. W latach 40. XX w. przy poszerzaniu ul. Kilińskiego (dzisiejszy pas tramwajowy) zmniejszono plac cerkiewny oraz rozebrano zabytkowe ogrodzenie, które „przeniesiono” w niewiadome miejsce… i zastąpiono je nowym.
„Podczas II wojny światowej prawosławne duchowieństwo służące w soborze św. Aleksandra Newskiego wydawało łódzkim Żydom fałszywe metryki chrztu. Niemcy domagali się od parafii wydania dzwonów cerkiewnych w celu przetopienia, jednak proboszcz ks. Stefan Rudyk ukrył je, zamurowując na dzwonnicy. Po wyzwoleniu Łodzi spod okupacji dzwony przywrócono do użytku liturgicznego” (źródło: Wikipedia)