Nazwa Nowego Miasta nad Wartą może mylić, obecnie jest to wieś gminna w powiecie średzkim. Po raz pierwszy tę miejscowość wzmiankowano w 1283 r. i już wtedy zaliczano ją do miast. Ośrodkiem osady był dzisiejszy Rynek. W 1664 r. obok założono drugie miasto - Laskówkę - wokół obecnego Zielonego Rynku. Prawa miejskie Nowe Miasto nad Wartą utraciło w 1934 r.
Warto zwrócić uwagę na pagórek znajdujący się na łąkach w dolinie Warty, tuż po północnej stronie zabudowań. To stożkowate grodzisko zwane Kopcem. Ma 30 m średnicy i 10 m wysokości. W pierwszej połowie XIV w. stała tu drewniana wieża obronna, należąca do rodu Doliwów. Na przełomie XV i XVI w. na Kopcu pojawiła się budowla murowana (przetrwała do końca XVIII w.). Ciekawsze znaleziska wykopane tutaj przez archeologów są eksponowane w muzeum w Jarocinie.
Wśród zabytków Nowego Miasta wyróżnia się kościół pw. Świętej Trójcy. Jest to gotycka świątynia typu halowego z drugiej połowy XV w., wzorowana na poznańskim kościele Panny Marii. We wnętrzu wyróżniają się renesansowe stalle i popiersie Boga Ojca z ok. 1520 r. Największe zainteresowanie budzi starannie odnowiona renesansowa polichromia z końca XVI w. Odkryto ją w 1959 r. pod czterema warstwami farby. W pierwszym przęśle od chóru przedstawiony jest grzeszny świat ludzi, w drugim apoteoza Męki Pańskiej, w kolejnych Zbawienie i Raj.