Pierwsi mnisi osiedlili się na Kujawach, zakładając klasztor w Byszewie w 1281 roku. W siedem lat później został on przeniesiony do Koronowa, która to miejscowość weszła w posiadanie cystersów z nadania księcia kujawskiego Kazimierza.
Lokalizacja w Dolinie Brdy oraz na skrzyżowaniu szlaków handlowych ze Świecia do Nakła i z Gdańska do Poznania stworzyła korzystniejsze warunki rozwoju niż w Byszewie. W 1289 roku rozpoczęto budowę nowego klasztoru i kościoła. Za twórcę projektu uważa się mnicha Theodricusa. Przystąpiono do budowy budynków kunsztownie zdobionych, murowanych z cegły. Prace przebiegały w trzech fazach, dwie w średniowieczu i trzecia w okresie baroku. Wyposażenie kościoła było również ponadprzeciętne. Klasztor rozwijał się bardzo dobrze, aż do drugiej połowy XIV wieku, kiedy został spalony wraz z księgozbiorem i archiwaliami.
W 1411 roku Koronowo zniszczyli Krzyżacy. Częstych napady i grabieże spowodowały, że zakonnicy opuścili klasztor, co w konsekwencji było powodem nałożenia klątwy na opata i cały konwent.
W 1819 roku władze pruskie skasowały klasztor. Kościół zamieniony został na parafialny, a zabudowania klasztorne, na znajdujące się tam do chwili obecnej więzienie. Dzięki Cystersom do dziś można oglądać zespół poklasztorny, w skład którego wchodzi Kolegiata pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Jest to budowla trzynawowa o charakterze bazyliki z najcenniejszym zabytkami: ołtarzem głównym, bogato dekorowanymi stallami, dużą, pięknie zdobioną amboną oraz wieloma historycznymi obrazami i rzeźbami przedstawiających zdarzenia z życia klasztoru. 5 marca 2011 roku koronowską kolegiatę ogłoszono bazyliką mniejszą.