Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza zawdzięczamy wielbicielowi talentu noblisty - Ignacemu Mosiowi (1917-2001). W październiku 1977 r. przekazał on Poznaniowi pieczołowicie gromadzoną przez lata kolekcję sienkiewiczianów zastrzegając w akcie darowizny aby jej absolutnie nie rozdzielać, aby wyeksponowana była w którejś z kamienic przy Starym Rynku , aby po wsze czasy pozostała w Poznaniu i aby patronat nad nią sprawowała Biblioteka Raczyńskich. Nieco ponad pół roku później, podczas Jarmarku Świętojańskiego (czerwiec 1978) dokonano uroczystego otwarcia muzeum. Uświetnił je korowód postaci z imć Zagłobą na czele (w osobie przebranego za sienkiewiczowskiego bohatera Kazimierza Wichniarza). Igo Moś został honorowym kustoszem. Ekspozycja obejmująca pierwsze wydania dzieł Sienkiewicza, ich przekłady, rękopisy, korespondencję prywatną, fotografie, obrazy i przedmioty inspirowane osobą lub twórczością noblisty ciągle się rozrastała.
Po 30 latach podjęto decyzję o unowocześnieniu sal wystawienniczych. Remont (w oparciu o fundusze europejskie) ruszył jednak dopiero w 2010 r. a w czerwcu 2014 muzeum wznowiło swoją działalność. Przy okazji szeroko zakrojonych prac modernizacyjnych zamontowano windę ułatwiającą zwiedzanie niepełnosprawnym a w piwnicach odkryto (i włączono do ekspozycji) fragment murów z XVI w. Zachowano zabytkowe stropy w pomieszczeniach. W czterech pokojach umeblowanych XIX w. sprzętami „pamiętającymi” obecność mistrza, zgrupowano najokazalsze gabarytowo zbiory kolekcjonera. W pozostałych salach znajdują się eksponaty związane bezpośrednio z pisarzem lub z jego twórczością.
Wprowadzono rozwiązania multimedialne – monitory z dotykowymi ekranami, nagrania dźwiękowe. Dobrym pomysłem są „sześciany przewodnickie” ustawione w salonikach i wyposażone w specjalne przyciski. Naciśnięcie uruchamia informację głosową i punktowe oświetlenie wskazujące opisywany fragment ekspozycji. Dla niedosłyszących dostępne są specjalne słuchawki. Jest też niewielka wystawa poświęcona samemu darczyńcy – Igo Mosiowi. Całość interesująca, zwłaszcza dla tych, którzy nie odwiedzali jeszcze dworku Sienkiewicza w Oblęgorku
Placówka przy ul. Stary Rynek 84 (róg ul. Zamkowej) jest – obok Mieszkania Kazimiery Iłłakowiczówny i Pracowni Ignacego Kraszewskiego – jednym z oddziałów Biblioteki Raczyńskich. Zwiedzającym udostępnia podwoje od wtorku do piątku w godzinach 9:00 -17:00 i w soboty od 9:00 do16:00. W sobotę wstęp bezpłatny.
Warto wiedzieć:
Muzeum ulokowano w kamienicy Jana Baptysty Quadro z 1533 r. Quadro był budowniczym poznańskiego ratusza a kamienicę noszącą dzisiaj numer 84 zbudował dla kupca Jana Rgilowskiego. Sam zamieszkał w niej w roku 1555.
Ciekawostki:
O fundatorze muzeum mawiano „Igo Moś to jest KTOŚ”. Był przyjacielem rodziny noblisty. Podczas II wojny światowej pomógł w uratowaniu Henryka Józefa Sienkiewicza (syna pisarza) przed wywózką do obozu koncentracyjnego.