26 sierpnia 1813 r. na polach pomiędzy Warmątowicami, (Eichholtz) Janowicami Dużymi (Janowitz) i Winnicą (Weinberg) stanęły naprzeciw siebie francuska Armia Bobru i prusko-rosyjska Armia Śląska. 70 tys. Francuzów dowodził marszałek Étienne Macdonald. Jego przeciwnikiem był generał Gebhard Leberecht von Blücher, stojący na czele koalicyjnej armii liczącej 90 tys. żołnierzy. Francuzi byli stroną atakującą. Ich natarcie nie mogło rozwijać się planowo ze względu na trudności w forsowaniu Kaczawy i Nysy Szalonej, których wody wezbrały po kilkudniowych deszczach. Ulewa powodowała moknięcie ładunków w ładownicach. Tego dnia broń palna nie nadawała się do użycia. Żołnierze bili się na bagnety i szable. Ich zmaganiom towarzyszył ciągły ogień armat. Po wielu godzinach walki o zwycięstwie zadecydowały działania na prawym skrzydle wojsk koalicyjnych. Dowodzący rosyjskim odwodem gen. Fabian Sacken oskrzydlił szerokim manewrem lewą flankę przeciwnika i zaatakował jego tyły od strony Kaczawy. Francuzi zaczęli wycofywać się w stronę mostu na Nysie Szalonej we wsi Krajów (Nieder Crayn). Ponieśli wówczas ciężkie straty od ognia pruskiej i rosyjskiej artylerii. Marszałek Macdonald przegrał bitwę. Choć dla Francuzów kampania 1813 r. skończyła się przegraną i utratą Śląska, to starcie nad Kaczawą nie miało decydującego znaczenia dla jej losów. Dla Prusaków było pierwszym istotnym zwycięstwem nad wojskami Napoleona. Cieszyli się z tego i świętowali potem rocznice tej bitwy. Jak na żadnym innym polu bitewnym, na ziemiach polskich, w okolicach Warmątowic pełno jest pomników i pamiątkowych obelisków, stawianych w różnych okresach na chwałę oręża pruskiego. Po II wojnie światowej zostały w większości uszkodzone lub całkowicie zniszczone. W ramach hucznie obchodzonego stulecia bitwy nad Kaczawą postawiono 11 obelisków w miejscach, w których doszło do istotnych wydarzeń w trakcie walki. Do dzisiaj zachowało się kilka z nich w Warmątowicach, Janowicach Dużych, Krajowie, Winnicy i Brachowie. Po latach zapomnienia wyremontowano w 1996 r. pawilon muzealny w Duninie i ponownie otwarto w nim Muzeum Bitwy nad Kaczawą (otwierane wyłącznie po telefonicznym umówieniu z pracownikami Domu Kultury w Krotoszycach, tel. 076 887 83 90, 0 692 495 311). Okazją do wizyty na polach bitwy nad Kaczawą może być organizowany co roku w końcu sierpnia Biwak Historyczny. Zjeżdżają wtedy do Warmątowic grupy rekonstrukcyjne polskie i zagraniczne. Jak w 1813 r. stają naprzeciw siebie żołnierze w mundurach z epoki napoleońskiej. Tutejszy festyn należy do najstarszych imprez rekonstrukcyjnych w Polsce.