Już na początku XVIII w. Austriacy ufortyfikowali Koźle, otaczając miasto wałami o narysie niedomkniętej dziewięcioramiennej gwiazdy. Po zdobyciu twierdzy przez Prusaków w 1741 r. dokonano znacznej modernizacji, wzmacniając jej system obronny. Projektantem nowych fortyfikacji był słynny Holender Gerhard Wallrave, wzięty specjalista, autor projektów twierdz w Głogowie, Brzegu, Nysie, Kłodzku, a nawet w Magdeburgu i Moguncji. Festung Cosel była rozbudowywana w latach późniejszych. Jeszcze w 1866 r. podejmowano prace modernizacyjne. Rozkaz likwidacji twierdzy z 1873 r. położył kres jej funkcji militarnej.
Trzeba przyznać, że nakłady poniesione przez Prusaków na opatrywanie kozielskich fortyfikacji nie były nadaremne. Koźle tylko raz na kilka miesięcy 1745 r. znalazło się w rękach austriackich. Podczas III wojny śląskiej ponownie dwukrotnie bezskutecznie bili się o nie Austriacy. Najbardziej dramatyczny epizod wojenny Koźle przeżyło w 1807 r. Twierdzę od stycznia do lipca oblegały wojska bawarskie i francuskie. Na skutek ognia armat miasto uległo niemal całkowitemu zniszczeniu. Z garnizonu liczącego 4,3 tys. żołnierzy zginęło ok. 3 tys. ludzi. Obrońcy zdecydowali się na zawieszenie broni. Szczęśliwie dla Prusaków, przed upływem terminu przekazania twierdzy do Koźla dotarła informacja o pokoju podpisanym w Tylży 9 lipca 1807 r. Francuzi wycofali się, nie wchodząc do miasta.
Do dzisiaj w Koźlu zachowały się ślady fortecznej przeszłości. Widoczne są wały ziemne, otaczające starą część miasta. Na ich dawnym przedstoku i w fosie urządzono park miejski nazwany Plantami. Na końcu ulicy Konopnickiej znajdują się pozostałości wysuniętej na zachód Reduty Większyckiej. Przy ulicy Targowej stoją budynki dawnych koszar. Na wyspie Ostrówek, pomiędzy ramionami Odry, można zobaczyć to, co zostało z reduty przyczółka mostowego.
Ciekawym miejscem jest położony przy drodze do kozielskiego portu Fort Fryderyka Wilhelma. Należy do rzadko spotykanych w Polsce dzieł fortecznych, określanych mianem baszt Montalemberta. Solidny ceglany masyw w formie cylindrycznej wieży przydał się w czasie obrony miasta w 1807 r. Był wówczas supernowoczesnym obiektem, którego budowę ukończono kilka miesięcy przed francuskim oblężeniem. Z zewnątrz prezentuje się bardzo okazale. Uwagę zwraca zachowana w dobrym stanie autentyczna brama z otworami strzelniczymi i umieszczona nad jedną ze strzelnic data: 1805. Kozielska baszta Montalemberta jest niewidoczna dla jadących ulicą Portową. Prowadzi do niej krótka boczna uliczka znajdująca się w połowie drogi pomiędzy mostem na Odrze a wiaduktem kolejowym w osiedlu Koźle-Port.