Położony nad Czarnym Dunajcem Ludźmierz jest najstarszą wsią na Podhalu. To tutaj, w nieistniejącym już dziś dworze, w 1865 r. urodził się poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Jednakże największym skarbem miejscowości jest słynąca łaskami figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwana Gaździną Podhala.
Około 1400 r. węgierski kupiec, podążając z towarem na jarmark do Nowego Targu, zabłądził nocą na okolicznych torfowiskach. Zrezygnowany i wyczerpany poszukiwaniem wyjścia ze śmiertelnej pułapki zaczął gorliwie prosić Boga o pomoc. Po chwili ujrzał otoczoną złocistym obłokiem uśmiechniętą Panią, która wyprowadziła go na bezpieczny trakt biegnący prosto do ludźmierskiego kościoła. Kupiec zrozumiał, iż postacią, która uratowała mu życie, była Matka Boska. Zanim zdążył w podzięce uklęknąć, ona zniknęła, pozostawiając po sobie tryskające wodą źródełko. Jako wyraz dziękczynienia za otrzymaną pomoc, podróżnik obdarował świątynię w Ludźmierzu figurką Matki Boskiej wykonaną na podobieństwo postaci, która objawiła mu się w owym dniu na trzęsawiskach.
Od tego czasu nieprzerwanie trwa kult Ludźmierskiej Panienki. Jej cudowna figurka znajduje się w głównym ołtarzu największego sanktuarium na Podhalu, zbudowanego pod koniec XIX w. na miejscu… najstarszej podhalańskiej świątyni. Liczne łaski doznane przez pielgrzymów przyjeżdżających do sanktuarium w Ludźmierzu przyczyniły się do decyzji papieża Jana XXIII o koronacji Królowej Podhala. W trakcie uroczystości, 15 sierpnia 1963 r., gdy prymas Stefan Wyszyński błogosławił figurką zebranych wiernych, z jej ręki wypadło berło. Jego upadkowi na ziemię zapobiegł Karol Wojtyła, który pochwycił je w locie. Dla wielu osób była to wyraźna zapowiedź późniejszego wydarzenia - po 15 latach krakowskiego biskupa powołano na Stolicę Piotrową.
Do sanktuarium przylega pięknie zaprojektowany i utrzymany Ogród Różańcowy z pomnikiem Jana Pawła II. Ustawiony w centralnej części ogrodu monument przypomina nie tylko o pielgrzymkach Ojca Świętego do Ludźmierza, ale przede wszystkim o jego nauce podkreślającej duże znaczenie modlitwy różańcowej. Jeszcze bardziej symboliczny jest fakt, że to jedyny pomnik pokazujący Papieża modlącego się w pozycji klęczącej.
Warto przyjechać do Ludźmierza 15 sierpnia, kiedy odbywa się tradycyjny odpust z procesją. W uroczystościach maryjnych biorą udział oddziały Strzelców Podhalańskich oraz gaździny i bacowie ubrani w tradycyjne góralskie stroje. ul. Jana Pawła II 124