W XII w. na Wzgórzu Zamkowym (Trzygława) książę pomorski Warcisław I wzniósł pallatium. W 1345 r. książę Barnim III na miejscu drewnianego dworu Warcisława rozpoczął budowę Kamiennego Domu. Nie obeszło się bez komplikacji, gdyż szczecińscy mieszczanie zbrojnie wtargnęli na plac budowy, rozpędzili murarzy i zniszczyli powstającą budowlę. Pod naciskiem sądu rozjemczego doszło do ugody i budowa Kamiennego Domu została zakończona przy wydatnym udziale ukaranych w ten sposób krewkich mieszczan.
Kolejna ważna data w historii szczecińskiej rezydencji to 1474 r., kiedy władcą Pomorza Zachodniego został jedyny wówczas przedstawiciel dynastii Gryfitów - książę Bogusław X. Ustanowił on Szczecin stolicą państwa i siedzibą urzędów władzy centralnej. Decyzja ta pociągnęła za sobą konieczność rozbudowy książęcej siedziby, powstało wtedy dzisiejsze południowe skrzydło Zamku, tzw. Duży Dom. Ważnym okresem w historii zamku były czasy panowania księcia Jana Fryderyka (1573-1582), który dokonał renesansowej przebudowy rezydencji. Rozebrano wzniesiony przez Barnima III Kamienny Dom, a istniejące budynki rozbudowano, w wyniku czego powstała okazała budowla składająca się z czterech skrzydeł okalających duży dziedziniec.
Piąte, ostatnie skrzydło zamku zwane muzealnym lub menniczym to dzieło księcia Filipa II (1606-1618), dokończone przez Franciszka I (1618-1620). Filip II, wielki miłośnik sztuki, zamierzał w nim wyeksponować gromadzone przez siebie obrazy, ryciny, rzeźby i woluminy. Na piętrze nad zbrojownią i wozownią znajdowała się biblioteka, a piętro wyżej "gabinet sztuki".
Po śmierci ostatniego z Gryfitów - Bogusława XIV (1637) - Pomorze, a tym samym szczeciński Zamek Książąt Pomorskich przeszedł w ręce Szwedów. Z rezydencji tętniącej życiem stał się prowincjonalną siedzibą władców Szwecji. W 1721 r. król pruski Fryderyk Wilhelm I wykupił Szczecin. Na zamku dokonano licznych zmian, niszcząc w ich trakcie piękne dekoracje. W XIX w. podczas kolejnych przebudów zdewastowano renesansowy wystrój zamku, przekształcono jego bryłę tworząc budowlę przypominającą raczej koszary niż królewską rezydencję. Nowym porządkom nie oparła się nawet książęca krypta - na początku XIX w. na polecenie Fryderyka III w poszukiwaniu kosztowności zdewastowano książęce sarkofagi.
Dywanowe naloty na Szczecin w sierpniu 1944 r. uczyniły z zamku ruinę. Runęła większość ścian, spłonęło znajdujące się tu jeszcze wyposażenie. W powojennym polskim Szczecinie odbudowa siedziby Gryfitów, władców mających słowiańskie korzenie i przypuszczalnie spokrewnionych z dynastią Piastów, stała się sprawą wagi państwowej. Już w 1946 r. przystąpiono do prac zabezpieczających, przeprowadzono badania archeologiczne. Udało się zrekonstruować 5 spośród 14 wydobytych zabytkowych sarkofagów książąt pomorskich. Odbudowę rozpoczęto w 1958 r., a ostatecznie zakończono w 1985 r. Współczesnemu zamkowi nadano formę z okresu jego świetności, czyli czasów renesansowej rezydencji Jana Fryderyka i Filipa II.
Dziś zabytkowy zamek jest siedzibą wielu instytucji kulturalnych i dużą atrakcją turystyczną regionu. Między innymi mieści się tu warte obejrzenia Muzeum Zamku Książąt Pomorskich, Opera na Zamku, Biuro Wystaw Artystycznych, Centrum Informacji Kulturalneji Turystycznej "Zamek" oraz Pracownia Archeologiczna. W zabytkowych wnętrzach i na dziedzińcach odbywają się liczne imprezy kulturalne, np. Wiosenne Koncerty Gitarowe czy Międzynarodowy Festiwal Chóralny. Zamek znów tętni życiem, jak za dawnych dobrych czasów Bogusława X, Jana Fryderyka czy Filipa II.
Zamek Książąt Pomorskich
ul. Korsarzy 34, tel. 091 433 88 41
www.zamek.szczecin.pl