Bolesławiec został wyzwolony 12 lutego 1945 r. po bardzo ciężkich dwudniowych bojach. Głównym trzonem siły wyzwoleńczej był 7 Korpus Pancerny Gwardii i 31 Dywizja Piechoty. Jednym z ciekawszych epizodów tamtych dni była bitwa pancerna z Dywizją Pancerną Grossdeutschland zgrupowaną koło Rakowic. Zniszczeniu uległo wówczas wiele czołgów, po obu stronach było mnóstwo poległych i rannych. Ucierpiało również miasto, wybuchły pożary, w ruinie legło 70% zabudowy Bolesławca.
Niemą, ale nadal widoczną pamiątką tamtych dni pozostały cmentarze wojenne, m.in. żołnierzy radzieckich. Udając się drogą z Bolesławca do Zgorzelca, na ulicy II Armii Wojska Polskiego znajduje się jeden z nich. Pochowani są tutaj żołnierze radzieccy, którzy polegli nie tylko podczas wyzwolenia miasta, ale i w późniejszym okresie. Historia tego miejsca sięga jednak wcześniejszych lat; 28 kwietnia 1813 r. zasłabł tutaj i zmarł feldmarszałek armii rosyjskiej książę M. I. Kutuzow. Dla upamiętnienia tego wydarzenia córka Kutuzowa wystawiła pomnik postawiony dokładnie w miejscu, gdzie książę upadł. Wewnątrz tego pomnika znajdowała się cynowa trumienka pełniąca rolę urny, zawierająca wnętrzności Kutuzowa pozostałe po jego zabalsamowaniu.
Po 1945 r. cynowa trumienka została zabrana i wywieziona do Związku Radzieckiego. Po zakończeniu działań wojennych teren wokół pomnika wykorzystano na stworzenie cmentarza, nazywając go oficjalnie Cmentarzem im. M. Kutuzowa. Nekropolia ta, mimo że na skutek ludzkiej niechęci uległa niszczejącej sile czasu, od kilku lat jest pod opieką bolesławieckich harcerzy.
Obecnie teren grzebalny jest uporządkowany i zadbany. Niestety, idąc długą główną aleją w głąb cmentarza, dochodzimy do wysokiego obelisku upamiętniającego żołnierzy radzieckich poległych podczas wojny; miejsce te jednak jest całkowicie zdewastowane. Zwiedzając je, należy zwrócić uwagę na ozdobną, kutą bramę wejściową - piękny przykład kowalskiej roboty. Po obu stronach bramy postawiono imponujące kamienne pylony, zaś w wysokich niszach z boku pylonów umieszczone są postacie żołnierzy - po lewej stronie żołnierz armii radzieckiej, po prawej żołnierz armii Kutuzowa.