Wierzchowiska to dawna wieś szlachecka, pierwsza wzmianka o niej pochodzi z roku 1531. Historia wspomina szesnastowieczny zamek, a właściwie wzniesiony z kamienia i otynkowany, zaledwie trzyizbowy dwór zwany Zamczyskiem, który uległ spaleniu w 1678r. (ruiny stały aż do 1753 r., jeszcze dziś można doszukać się śladów budowli). W drugiej połowie XIX w. majątek nabyli Koźmianowie (krewni Kajetana Koźmiana - senatora, poety i pamiętnikarza), budując w 1879 r. istniejący do dziś zespół dworski (skanalizowany i posiadający centralne ogrzewanie na długo przed I wojną). W skład całego zespołu (wpisanego do rejestru zabytków) wchodzi dwór, kordegarda, budynki gospodarcze i przypałacowy park.
Dwór w stylu renesansu włoskiego (dokładniej tzw. toskańska willa) wzniesiono na planie wydłużonego prostokąta. Parterowy korpus główny posiada mieszkalne poddasze, do części piętrowej dobudowana została wieża z zegarem. Elewacja frontowa ozdobiona portykiem z kolumnami, ogrodowa – werandą w stylu szwajcarskim. Całość otoczona parkiem. Malowniczy budyneczek kordegardy – jak przystało na „wartownię” - ulokowany jest przy wjeździe znajdującym się od strony dawnego traktu zamojskiego i połączony z dwufilarową bramą.
Stacjonujące w majątku podczas I wojny wojska rosyjskie zrujnowały większość budynków gospodarczych (spośród kilkunastu istniejących wcześniej, zachowały się jedynie trzy). Dwór ocalał. Po II wojnie ziemię rozparcelowano a w budynku dworskim funkcjonował przez jakiś czas Leśny Ośrodek Szkoleniowy . Od 1995 r. obiekt jest własnością prywatną. Urządzono w nim „Restaurację Pałacową” oraz pole golfowe o nazwie „Golf & Country Club Wierzchowiska”. Usytuowany w pobliżu ruchliwej drogi Lublin-Zamość jest dziś popularnym miejscem organizowania uroczystości rodzinnych (i nie tylko).
Warto wiedzieć:
W Wierzchowiskach urodziła się legendarna bohaterka powstania styczniowego - Anna Henryka Pustowójtówna, po mężu Loewenhard (1838-1881) – córka rosyjskiego generała (z pochodzenia Węgra) i polskiej szlachcianki, działaczka patriotyczna, uczestniczka powstania styczniowego (znana także jako „Michał Smok”), adiutantka generała Langiewicza, później sanitariuszka w czasie wojny francusko-pruskiej i Komuny Paryskiej. W 1863 r. zdobyła popularność w całej Europie. Zmarła w Paryżu i tamże pochowana na Cmentarz Montparnasse.
Źródła informacji: Internetowy Polski Słownik Biograficzny , Acta Scientiarum Polonorum