Początki Chrzanowa sięgają XIII w., gdy istniała tu siedziba kasztelana zarządzającego w imieniu króla kasztelanią - ówczesną jednostką administracyjną. W XIV w. Chrzanów uzyskał prawa miejskie. Był już wtedy miastem prywatnym. Okres jego świetności przypadł na XVI w., kiedy znajdował się w rękach rodu Ligęzów.
Doskonałe położenie osady (rozchodziły się tu szlaki na Śląsk i w stronę Czech) sprzyjało rozwojowi handlu. Przejezdni kupcy płacili cła i myta. Raz w roku - na święto św. Mikołaja, patrona miejscowej fary - odbywał się 8-dniowy jarmark. Ligęzowie wystarali się o prawo do czterech następnych jarmarków. Specjalnością Chrzanowa był handel bydłem oraz występującymi w pobliżu kruszcami: rudami cynku, ołowiu i żelaza (pozostałością po ich eksploatacji są widoczne jeszcze dzisiaj w terenie lejowate zagłębienia, tzw. warpie). Wyrabiano także słynne sukna bernardyńskie.
Pamiątką po Ligęzach jest renesansowy lamus dworski. W XIX w. został on częściowo przebudowany i zaadaptowany na siedzibę rodziny Loewenfeldów, wrocławskich kupców, którzy stali się kolejnymi właścicielami Chrzanowa. Miasto zawdzięcza im wiele przedsięwzięć, m.in. wytyczenie głównej alei, do dziś zwanej aleją Henryka (Loewenfelda).
Obecnie w lamusie mieści się Muzeum Ziemi Chrzanowskiej, utworzone siłami społecznymi w 1960 r. Gromadzi eksponaty związane z dziejami miejscowości i okolic, ma kolekcję skał i minerałów, wyroby sztuki ludowej Krakowiaków Zachodnich, judaica oraz meble w stylu biedermeier. Jest tu także ciekawy zbiór zabytków archeologicznych. Najlepiej udokumentowany jest okres od VII do V w. p.n.e., gdy region zamieszkiwała ludność kultury łużyckiej. Zbadane osady, cmentarzyska i odkryte "skarby" pozwoliły lepiej poznać tę tajemniczą kulturę, na temat której wciąż jeszcze toczą się naukowe spory - jedni archeolodzy uważają ją za prasłowiańską, drudzy za pragermańską, a jeszcze inni za tracką lub iliryjską...