Panami ziem wokół Bytomia i Tarnowskich Gór zostali w pierwszej połowie XVII w. przedstawiciele rodu Henckel von Donnersmarck. Bogactwa naturalne i umiejętne nimi zarządzanie sprawiły, że Donnersmarckowie stali się magnatami przemysłowymi. Zaliczani do grona najbogatszych rodzin Europy, Donnersmarckowie inwestowali swój kapitał w różne dochodowe przedsięwzięcia na całym kontynencie. Świerklaniec i Nakło pozostawały w ich rękach aż do 1945 r.
Kompleks rezydencjonalny w Nakle (zamek, kościół Najświętszego Serca Jezusowego oraz mauzoleum Donnersmarcków) powstał z inicjatywy barona Karola Łazarza Henckel von Donnersmarck. W Świerklańcu inwestował jego syn Guido Henckel von Donnersmarck, żyjący w latach 1830-1916. On także dokonał gruntownej neogotyzacji tutejszego starego, średniowiecznego zamku. Obiekt po przebudowie nadawał się jednak tylko dla rozbudowanej magnackiej administracji. Baron i hrabia, małżonek wymagającej Francuzki markizy Blanki de Paiva, musiał zapewnić dla siebie i rodziny rezydencję godną miana króla kopalń i hut. W Świerklańcu w latach 70. XIX w. zbudowano "Mały Wersal" - założenie pałacowe rozlokowane wśród zieleni angielskiego parku o powierzchni blisko 160 ha! W pracach projektowych i wyposażeniowych brali udział słynni francuscy artyści. Architekturą zajmował się np. Hector Lefuel, jeden z autorów przebudowy paryskiego Luwru. W blisko stu pałacowych komnatach pełno było złoceń, lśniły alabastry, mieniły się kryształy. Donnersmarcków stać było na stosowanie wszelkich, choćby najbardziej wyrafinowanych i horrendalnie drogich rozwiązań technicznych. Ich siedziby wyposażano w centralne ogrzewanie, w salonach łazienkowych była bieżąca woda i kanalizacja. Bardzo wcześnie pojawiło się oświetlenie elektryczne i telefony. Ciekawostkę stanowiło nowatorskie oświetlenie parku. Paliwem spalanym w latarniach był biogaz pozyskiwany na terenie folwarku sąsiadującego z rezydencją.
Rok 1945 położył kres ponad 300-letniej obecności Donnersmarcków na Śląsku. Pałac i stary zamek spłonęły, mury rozebrano w latach 60. ubiegłego stulecia. Z "Małego Wersalu" ocalały cztery ogrodowe żeliwne rzeźby i fontanna autorstwa słynnego francuskiego artysty Emanuela Frémieta oraz wysoki maszt stojący na tarasie na brzegu stawu. Z innych budowli do dziś przetrwały: kordegarda przy bramie wjazdowej, kościół z kolejnym mauzoleum Donnersmarcków oraz neobarokowy Pałac Kawalera. Dawniej stał w cieniu głównej rezydencji, obecnie, niejako w zastępstwie, pełni rolę najważniejszego obiektu całego założenia. Jest jeszcze jednym dowodem niesłychanych możliwości finansowych Donnersmarcków. Zbudowano go na pocz. XX w. specjalnie dla cesarza Niemiec, Wilhelma II. Okazała budowla była myśliwską kwaterą władcy goszczącego tutaj niekiedy na polowaniach.
Do Świerklańca warto przyjechać, by pospacerować alejkami jednego z największych zabytkowych parków pałacowych w Polsce. W jego północnej części działa gospodarstwo ogrodnicze ze szklarniami, ogrodem ziołowym i małym zwierzyńcem. W Pałacu Kawalera urządzono hotel z restauracją i kawiarnią tworząc tym samym atrakcyjne miejsce wypoczynku dla weekendowych podróży rodzinnych.
Hotel "Pałac Kawalera"
tel. 032 284 43 40, 032 284 44 90
www.palackawalera.pl