"Śląskie" Bielsko architektura i zabytki....

Historię dwóch dawnych miast Bielska i Białej mimo, formalnego ich połączenia w jedno „ciało”, najpierw w 1939r., a później ostatecznie 1 stycznia 1951 r., trzeba traktować oddzielnie ponieważ przedzielone niewielką rzeką Białą rodziły się i rozwijały w różnych strukturach historycznych i politycznych. Jedna z legend, mówiąc o ujściu do Wisły bystrej rzeki Białej, wspomina o istniejącej na bagnach i moczarach osadzie Żebracza zamieszkiwanej przez odłam słowiański, który aby się bronić przed nieprzyjacielskimi atakami założył w sąsiedztwie pasma gór warowną twierdzę będącą początkiem grodu i zamku bielskiego. Pierwsze wzmianki pojawiają się w XIV wieku. Dowiadujemy się z nich o osadzie miejskiej, w której zamieszkałym mieszczanom książę cieszyńsko-oświęcimski Mieczysław III daruje tzw. Kozi Las, nazwany później Cygańskim Laskiem. Dokumenty z XV wieku dowodzą, że była ona otoczona zamkiem i powoli przekształca się z typowo rolniczej w rękodzielniczo – rzemieślniczą. W miarę upływu czasu wokół zamku powstają nowe zabudowania i rozwija się miasto. Bielsko nie unika katastrof nękających nowopowstające aglomeracje. W 1642 i 1646r. doświadcza nawały szwedzkiej w wyniku, której zostaje doszczętnie zniszczone i okradzione. W kilkanaście lat później reszty nieszczęścia dokonuje pożar chłonąc prawie wszystkie zabudowania, łącznie z kościołem, ratuszem, więzieniem i bramami miejskimi. Rządzący, węgierski ród magnacki Sunneghów, podejmuje ciężar odbudowy. Praktycznie wszystko jest na ukończeniu w 1664r. Kolejny, powstały w wyniku podpalenia, tragiczny pożar, dokonuje spustoszenia i niszczy część odbudowanego miasta. Wiek XVIII, czas Aleksandra Józefa hrabiego Sułkowskiego, generała i ministra króla Augusta III Sasa, pozostawia swoje ślady w postaci pięknie zachowanego do tej pory zamku. Ranga hrabiego powoduje, że otrzymuje tytuł książęcy, a cesarzowa Maria Teresa wynosi miasto do rangi Księstwa Bielskiego. Ten okres staje się dla miasta czasem prosperity i rozwoju. Ród Sułkowskich, poza rozbudową własnych apartamentów, w dużej mierze dba o to co go otacza. Powstają pierwsze zakłady, będące zaczątkiem późniejszych manufaktur tekstylnych i całego zaplecza związanego z przemysłem włókienniczym. Uruchomiono pierwszą sieć pocztową z dyliżansami wędrującymi między Bielskiem i Brnem. Zarówno wiek XVIII, jak XIX, pozwalają na rozwój i rozbudowę miasta. Epokowym wydarzeniem jest uruchomienie w 1855r., Kolei Północnej z Bochumina do Oświęcimia z bocznicą Dziedzice-Bielsko, co pozwoliło na bezpośrednie połączenie kolejowe z Wiedniem i ułatwienie na nieograniczoną wysyłkę w świat produkcji bielskich fabryk i manufaktur. Równolegle z przemysłem rozwija się i jest rozbudowywana infrastruktura miejska. Powstają takie nowości jak: -sieć gazowa, -sieć wodociągowa; -linia tramwajowa; -komunikacja autobusowa; -jedyna w Polsce miejska zapora wodna; -basen kąpielowy; -lotnisko sportowe. Mądra i solidna polityka rozwoju nie zapomina o tym co społeczność potrzebuje dla ducha. Z racji zapotrzebowania na wysokiej klasy fachowców stawia się na szkolnictwo zawodowe. Powstaje Szkoła Realna, Szkoła Tekstylna, Państwowa Szkoła Przemysłowa i wiele placówek, których absolwenci byli od razu wchłaniani przez istniejący już w I połowie XIX wieku Bielski Okręg Przemysłowy. Nie zapomina się o także o kulturze i wypoczynku. W 1887r. powstaje inicjatywa budowy Teatru Miejskiego, który staje się faktem i otwiera swoje podwoje 30 września 1890r. sztuką Szekspira „Sen nocy letniej”. Pamiętano również o aktywnym wypoczynku w mieście tworząc miejsca rekreacji i wypoczynku. Pomijając sąsiedztwo Beskidów będących same w sobie wspaniałym miejscem czynnego wypoczynku, powstały parki miejskie: - Park Jubileuszowy im. Cesarza Franciszka Józefa I na Dolnym Przedmieściu; - Planty Blichowe nad rzeką Białą; - kompleks wypoczynkowy Cygański Las. Zmiany polityczne lat 20 -30 tych XIX wieku i II wojna światowa stanęły na drodze rozwojowi miasta. Skutkiem wojny i przejścia pod administrację III Rzeszy nastąpiło połączenie Bielska i Białej w jedną całość. Oczywiście, eksterminacja ludności innej niż niemiecka, którą okupant wysiedla lub wywozi do obozów. Miasto, jako potrzebne dla gospodarki wojennej, nie ucierpiało w wyniku działań. Od razu przystąpiono do adaptacji przemysłu pod własne potrzeby. Po wojnie przemysł będący w rękach niemieckich podlega nacjonalizacji. Miasto wchodzi w struktury województwa śląskiego, a Biała w struktury woj. krakowskiego. Śledząc historię Bielska możemy łatwo uzmysłowić sobie skąd się wzięła w nim ta mnogość charakterystycznych, zabytkowych, pięknych budowli, z których każda będąc cząstką dziejów miasta ma swoją legendę, którą warto odkryć, utrwalić i zachować, aby nie uległa zapomnieniu.