Dostepna również w Get it on Google Play
Szukasz inspiracji na weekendową wycieczkę? Skorzystaj z gotowych propozycji i daj się porwać przygodzie. Podążaj śladami naszych użytkowników!

Historycznym śladem Unitów

Będąc na "dawnym" Podlasiu, które po ostatnim podziale administracyjnym obecnie nazywane jest Południowym Podlasiem, w wielu miejscach możemy usłyszeć o „Opornych” Unitach. Wycieczka nasza przypomni nam ich historię. Na początek cofnijmy się do ich początku. Zaczniemy od „Unii brzeskiej” zawartej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1596 roku w Brześciu Litewskim. Rejon ten od dawna znajdował się na granicy dwóch największych grup wyznania chrześcijańskiego: Kościoła katolickiego na zachodzie oraz Kościoła prawosławnego na wschodzie. Chcąc zjednoczyć oba Kościoły zawarto Unię w wyniku której, powstał Kościół unicki. Unici wywodząc się z Kościoła prawosławnego zobowiązali się uznać dogmaty Kościoła katolickiego i zwierzchnictwo papieża, w zamian za to zachowali swój obrządek, kalendarz juliański i organizację kościelną. Następstwem Unii był podział społeczności prawosławnej na zwolenników unii – Unitów i przeciwników – Dyzunitów, co prowadziło do licznych sporów. Dzięki królewskiemu poparciu wiele parosłownych cerkwi przekształcano w cerkwie unickie często poprzez aresztowania duchownych niechętnych unii. Jednym z Unitów szerzących swoje wyznanie był arcybiskup połocki Jozafat Kuncewicz zamordowany przez tłum prawosławnych mieszczan 12 listopada 1623 r. w Witebsku. W 1642 r. papież Urban VIII beatyfikował Kuncewicza, a 225 lat później Pius IX ogłosił go świętym w całym Kościele katolickim, pierwszym w historii wywodzącym się z Kościoła unickiego. Ciało złożono w Połocku, a do jego relikwii przybywały licznie pielgrzymki. Gdy w 1705 r. Car Piotr I zajął Połock relikwie zostały wywiezione przez Karola Stanisława Radziwiłła, do Białej Książęcej (obecnie Podlaskiej) i umieszczone w kaplicy pałacowej, gdzie rozpoczynamy naszą wędrówkę. Dawny Pałac Radziwiłłów już nie istnieje, nadal zachowała się jednak wspomniana kaplica i część innych budynków jak i przyległego Parku. Obecnie nie znajdziemy tutaj śladów Unitów, możemy jednak wyobrazić sobie dawną świetność Radziwiłłów. Wracając do relikwii Kuncewicza przeniesiemy się do naszego drugiego punktu podróży, czyli Kościoła pw. Narodzenia NMP w Białej Podlaskiej. Bazylianie upominali się u Radziwiłła o relikwie, a spór ich rozstrzygnięty został przez sąd papieski. Wyrok mówił, że trumna pozostanie w Białej o ile zostanie wybudowana godna tych relikwii świątynia. Księżna Anna z Sanguszków Radziwiłłowa ufundowała zatem wspaniały barokowy kościół i klasztor o. Bazylianów. W 1765 r. przeniesiono relikwie do Unickiej cerkwi pw. św. Barbary (dziś kościół katolicki pw. Narodzenia NMP). Relikwie złożone w wielkim ołtarzu stały się celem licznych pielgrzymek. W 1864 r. carat zlikwidował klasztor, a cerkiew unicką zmieniono na świątynię prawosławną. W 1873 r. trumnę z ciałem Jozafata Kuncewicza pochowano w podziemiach cerkwi i zamurowano w jednej z krypt. Taki stan był do 1915 r., gdy świątynia opuszczona została przez duchownych prawosławnych. W 1916 r. po badaniach archeologicznych odnaleziono trumnę św. Jozafata Kuncewicza i ponownie otwarto sanktuarium, jednak rok później pomimo oburzenia mieszkańców, relikwie wywieziono do kościoła greckokatolickiego św. Barbary w Wiedniu, skąd w 1949 r. trafiły do Bazyliki św. Piotra w Watykanie. W 1969 r. po 53 latach nieobecności relikwie, chociaż w niewielkiej części znów pojawiły się w kościele. Kościół unicki systematycznie od czasu jego powstania wzrastał, lecz w pewnym okresie nastał kres jego rozwoju. Po rozbiorach Rzeczpospolitej władze carskie w 1839 r. na ziemiach zabranych rozwiązały Kościół unicki wcielając Go do prawosławia. Kościół ten przetrwał wtedy jedynie w rejonie Królestwa Polskiego na Podlasiu i Chełmszczyźnie. Stan ten utrzymał się do 1875 r., gdy zlikwidowano unicką diecezję chełmską - ostatnią, która istniała, a wiernych "z urzędu" wcielono do Kościoła prawosławnego. Realizacja likwidacji Unitów miała doprowadzić do zerwania jedności z Kościołem katolickim i ułatwić rusyfikację społeczeństwa. Wobec braku akceptacji tutejszej ludności władze carskie wprowadziły wojsko, co doprowadziło do licznych prześladowań religijnych wobec opierających się Unitów. Najbardziej znanymi „opornymi” są błogosławieni męczennicy z Pratulina, którzy świadomi zagrożenia życia udali się pod świątynię by jej bronić. Zostali rozstrzelani w pozycji klęczącej w czasie modlitwy. Pratulin jest następnym etapem naszej historycznej wycieczki, gdzie zapoznamy się dokładniej z historią Opornych. Prześladowania Unitów trwały przez wiele lat, aż do 1905 r., gdy po wydaniu carskiego "Ukazu Tolerancyjnego" Unici i ich potomkowie legalnie mogli przystąpić do Kościoła katolickiego. Był to koniec Unitów, którzy przyjęli wiarę rzymskokatolicką. Po odzyskaniu niepodległości w latach dwudziestych XX w. postanowiono odnowić Kościół unicki w wyniku czego tworzono nowe parafie obrządku neounickiego. Proces ten rozwijał się z powodzeniem, lecz po wybuchu II wojny światowej władze III Rzeszy i Związku Radzieckiego rozpoczęły likwidację struktur tego Kościoła. Po wojnie w Polsce zostały cztery parafie neounickie, a do obecnych czasów przetrwała jedynie jedna. Parafia pw. św. Nikity w Kostomłotach jest jedyną istniejącą na świecie parafią neounicką obrządku bizantyjsko-słowiańskiego. Kostomłoty są naszym ostatnim punktem wycieczki. W miejscu tym możemy zobaczyć jedyny "żywy" dowód Kościoła Unickiego.

Biała Podlaska - Alba ducalis
Miasto od schyłku XVI do początku XIX w. stanowiło część olbrzymiej fortuny nieświeskiej linii rodu Radziwiłłów. Nazywane było Białą Radziwiłłowską, a nawet Alba ducalis, czyli Białą Książęcą. ... niezwykłe: historie niezwykłe
Biała Podlaska - Późnobarokowy kościół Narodzenia NMP
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny znajduje się przy ul. Brzeskiej 33a. Świątynia została wzniesiona jako cerkiew dla ojców Bazylianów w latach 1747-58 z fundacji Anny ... zabytki: kościoły, klasztory, sanktuaria
Pratulin - Męczennicy z Pratulina
Władze carskie, przewidując, że Kościół katolicki utrudni rusyfikację i podporządkowanie ludności nowym władzom, postanowiły zlikwidować Kościół unicki, włączając jego wyznawców do... niezwykłe: wiara i obyczaje
Kostomłoty - Podlascy neounici
Cerkiew św. Nikity to świątynia jedynej w Polsce parafii neounickiej. Wybudowana w XVII w., ostatnio starannie wyremontowana, zawiera cenny ikonostas pochodzący z okresu budowy świątyni. Jej wnętrze zd... zabytki: świątynie innych wyznań
czas trwania: 5 godzin
typ: samochodowa
dystans: 119,72km
liczba miejsc: 4
stopień trudności: bardzo łatwa
dodał: peewit
Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na