Dostepna również w Get it on Google Play
Ponad 20 000 miejsc wartych odwiedzenia! Masz ochotę na wycieczkę w głąb Ziemi? Szukasz pomysłu na wyjazd z dzieckiem? A może planujesz wakacje na dwóch kółkach. U nas na pewno znajdziesz miejsce, którego szukasz!
Strona główna ciekawe miejsca zabytki: miejsca pamięci i pomniki Obóz pracy Arbeitslager Gleiwitz II przy ulicy Pszczyńskiej

Gliwice

Obóz pracy Arbeitslager Gleiwitz II przy ulicy Pszczyńskiej

Podobóz AL Gleiwitz II był obozem przeznaczonym dla obu płci. Założony został 03.05.1944 roku, zlikwidowano go podczas ewakuacji 18.01.1945 roku. Komendantami obozu byli: Bernhard Becker (źródła milczą na temat jego dalszych losów powojennych lub podobnie jak w przypadku komendantów z AL Gleiwitz I, nie dotarłem do odpowiednich informacji), Konrad Friedrichsen (po wojnie skazany na 12 lat), Bernhard Rackers (po wojnie skazany; zmarł 10.08.1980 roku).

W 1944 roku w podobozie przebywało ok. 600 osób, zaś w styczniu 1945 roku ich liczba wzrosła do ok. 1200. W tym czasie przeważającą narodowością wśród więźniów byli Żydzi z terenu Europy, przy czym połowę stanu liczebnego obozu stanowił kobiety. Arbeitslager Gleiwitz II podlegał pod fabrykę sadzy aktywnej w Gliwicach (dziś tereny widoczne z ulicy Pszczyńskiej - do niedawna powojenne Zakłady Chemiczne „Carbochem”) podczas wojny należącej do koncernu Deutsche Gasrusswerke GmBH. W pobliżu zakładów zlokalizowano także dwa obozy dla robotników cudzoziemskich: Polaków i Żydów (tzw. Judenlager. Przypuszczalnie mogły się one znajdować w okolicach zabudowań przyzakładowych między zachowanymi do dziś torami kolejowymi widocznymi na jednej z fotografii). Prawdopodobnie obóz dla Żydów istniał wcześniej, skoro decyzją z dnia 03.05.1944 roku podporządkowano go KL Auschwitz III, a powstanie podobozu datuje się na dzień 03.05.1944 roku. W tym czasie przebywało w nim 261 mężczyzn i 245 kobiet (w tym ok. 200 pochodzenia żydowskiego z terenu Górnego Śląska, jego części wschodniej). Później liczba żydowskich więźniów znacząco wzrosła. Głównym zajęciem więźniarek była produkcja sadzy aktywnej (używana do wyrobu pieczątek, opon samochodowych i innych produktów), a więźniów rozbudowa fabryki sadzy, naprawa i konserwacja maszyn do jej produkcji. Przypuszczam, że na dzisiejszym terenie podobozu obecne budynki warsztatowe różnych firm zlokalizowanych na tym terenie to dawne zaplecze serwisowe maszyn do produkcji sadzy. Kobiety pracowały wśród szkodliwych oparów, przy osadzającej się na ciele tłustej i trudnej do zmycia sadzy, a na domiar złego - w temperaturze sięgającej do 60-70 stopni Celsjusza. Co jakiś czas w obozie przeprowadzano selekcje. Niezdolnych do pracy odwożono do KL Auschwitz. W dniach 18.01-20.01.1945 roku do obozu dotarły piesze transporty więźniów ewakuowanych z innych podobozów, m.in. z Bobrka i Monowic. W dniach 21 i 22.01.1945 roku więźniów tych ewakuowano w głąb Rzeszy: mężczyzn do KL Sachsenhausen, a kobiety do KL Ravensbruck.

Dzisiejsza tablica upamiętniająca miejsce po byłym podobozie AL Gleiwitz II pierwotnie znajdowała się po drugiej stronie ulicy Pszczyńskiej, czyli gdzie indziej niż w chwili obecnej, tj. od Mikołowa po lewej stronie, od Gliwic po prawej stronie (do ok. pierwszych lat XXI wieku). Z powodu budowy kilku pawilonów handlowych na przylegającym terenie tablicę przeniesiono na teren dawnego podobozu. Podczas porządkowania przylegającego obszaru i przygotowywania go pod wspomnianą inwestycję można było natrafić na przewrócony wówczas żelbetowy schron bierny, jednoosobowy, podobnej lub nawet identycznej konstrukcji, jakie jeszcze dziś można spotkać w Sławęcicach (pod Kędzierzynem-Koźlem), m.in. przy drodze do Kotlarni i na terenie byłego obozu pracy Blechhammer podlegającego pod zakłady chemiczne w Blachowni Śląskiej. Jednak po rozejrzeniu się po okalającym terenie dawnego podobozu zauważyłem dwa schrony wyżej wymienionego typu, co udokumentowałem na fotografiach. Być może tablica z napisem informującym o dawnym podobozie znajduje się w miejscu obozu dla Żydów z Europy, chociaż to wątpliwe, gdyż obok skweru, na terenie którego mieści się tablica, zlokalizowana jest kolonia domków jednorodzinnych, których budowę datuje się na co najmniej lata 30. XX wieku. Niewykluczone, że kolonia przeznaczona była dla kadry zarządzającej w zakładach, a Niemcy obiekty typu obozy koncentracyjne czy pracy dla kamuflażu lokalizowali raczej z dala od zamieszkałych budynków. Mogę się jednak mylić, ale niekoniecznie. Zdjęcia prezentują zabudowę dawnych zakładów chemicznych produkujących sadzę aktywną. Źródła podają, że po podobozie zachował się jedynie plac po poobozowych barakach, jednak osobiście sądzę, że obecne pomieszczenia firm to teren zabudowań administracyjnych obozu lub baraku mieszkalnego dla więźniów, ponieważ świadczy o tym układ zabudowy placu i budowla przypominająca pomieszczenie dla strażników, znajdująca się zaraz za dzisiejszą bramą wjazdową.

Znaleziony jednoosobowy schron przeciwodłamkowy zostanie prawdopodobnie wyeksponowany w nowym budynku Muzeum Śląskiego w Katowicach. Na forach internetowych oraz na dostępnych stronach polsko- i niemieckojęzycznych wiadomości są ogólne - a nie ma innych informacji na temat AL Gleiwitz II.

Zaproponował: keeptalking

Miejsca w okolicy

Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na