Żoliborz jest prawdopodobnie najpiękniejszą – obok Saskiej Kępy i Mokotowa – dzielnicą stolicy Polski. Na obszarze ok. 40 km² mieszka ponad 200 tysięcy mieszkańców. Nazwa dzielnicy pochodzi od francuskich słów joli bord (ładny brzeg) i używana już była w początkach XIX wieku. Między Starym Miastem a Bielanami kursował wówczas nawet – pierwszy w stolicy! – dyliżans zwany żurnalem. Choć tak naprawdę miasto dotarło na Żoliborz dopiero w latach 20. XX wieku.
W czołówce pierwszych mieszkańców dzielnicy znaleźli się legioniści, którym za zasługi dano działki i kredyty, aby mogli sobie zbudować domy, czego rezultatem było później powstanie Żoliborza Oficerskiego. Obecnie jest to najwyżej ceniona (również dosłownie) część Warszawy. Zaraz po niej wymienić należy sąsiedni Żoliborz Dziennikarski, zwany też Dolnym, a następnie Żoliborz Urzędniczy po drugiej zachodniej stronie ulicy Mickiewicza. Te trzy fragmenty Żoliborza określa się teraz – co uwidaczniają tablice uliczne – Starym Żoliborzem.
Po wojnie zrekonstruowano to, co pozostało, a zachowało się znacznie więcej niż w innych dzielnicach, potem dobudowano sporo nowych willi. Z małymi wyjątkami Żoliborz uniknął wciśnięcia mu szaf mieszkalnych z wielkiej płyty.
Przed wojną i po wojnie ciągnęli w jego kierunku jak do miodu dygnitarze i inteligencja. W latach 30. mieszkało tutaj dwudziestu kilku generałów, ministrowie, artyści i aktorzy.