W krainie betonowych tajemnic
Prusy Wschodnie - skrajnie peryferyjna prowincja przedwojennych Niemiec - nabrały od 1940 r. wyjątkowego znaczenia. Stratedzy III Rzeszy postanowili umieścić w krainie jezior, bagien i rozległych lasów główne wojenne kwatery najważniejszych urzędów i dowództw. W krótkim czasie powstało kilka kompleksów, na które składały się pilnie strzeżone budowle z potężnymi schronami. Żadna z kwater nie miała charakteru umocnień bojowych. Były to wyłącznie centra dowodzenia, wyposażone w nowoczesne środki łączności. Poza Wilczym Szańcem Hitlera powstały w okolicy kwatery: Dowództwa Wojsk Lądowych (Mamerki), szefa Kancelarii Rzeszy SS-obergruppenführera Hansa Lammersa (Radzieje) oraz dowódcy SS i Policji reichsführera Heinricha Himmlera (Pozezdrze). W sztynorckim pałacu urzędował minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop, a nieco dalej od führera, w Puszczy Rominckiej znajdowały się siedziby Dowództwa Wojsk Lotniczych (Gołdap) i marszałka Hermana Göringa (Rominty, obecnie w Obwodzie Kaliningradzkim).
Najsłynniejsza z mazurskich kwater wojennych służyła Adolfowi Hitlerowi oraz najważniejszym osobistościom III Rzeszy. Zespół kilkudziesięciu budynków rozmieszczonych w trzech strefach powstał w latach 1940-1944. Najpotężniejsze schrony miały niewyobrażalnie grube ściany i stropy z żelbetu. Składały się właściwie ze stosunkowo niewielkiego schronu wewnętrznego otulonego żelbetowym płaszczem, ze stropem grubości co najmniej 4,5 m. Pomiędzy tymi dwoma elementami konstrukcji schronu znajdowała się 0,5-metrowa warstwa skalnego tłucznia (miała przyjąć na siebie i wytłumić energię wybuchu bomb lotniczych). Gigantyczne betonowe pudła bez okien miały stropy o łącznej grubości przekraczającej 7m!
Od 24 czerwca 1941 r. do 20 listopada 1944 r. Adolf Hitler przebywał w Wilczym Szańcu w sumie ponad 800 dni. Wziąwszy pod uwagę autokratyczny sposób sprawowania władzy przez notabli III Rzeszy, z Hitlerem na czele, w tych dniach można było uznać Gierłoż za stolicę nie tylko Niemiec, ale całej okupowanej Europy. To tutaj w baraku narad, po którym pozostały jedynie gruzy, pułkownik Claus Schenk von Stauffenberg 20 lipca 1944 r. dokonał nieudanej próby zamachu na Hitlera. 20 listopada 1944 r. führer opuścił ostatecznie kwaterę. 2 miesiące później, 24 stycznia 1945 r. niemieccy saperzy zużywając setki ton materiałów wybuchowych wysadzili wszystkie schrony i budynki. W kilkadziesiąt godzin potem na teren Wilczego Szańca wkroczyli Sowieci. Swobodne poruszanie się po całym terenie byłej kwatery bardzo ograniczały pola minowe. Ostatnie miny usunięto w 1955 r.
Wilczy Szaniec stanowi niepowtarzalną atrakcję turystyczną i jest "żelaznym" punktem zwiedzania dla wszystkich, którzy przyjeżdżają na Mazury. Ruch turystyczny na terenie byłej kwatery Hitlera jest zorganizowany. Wstęp należy opłacić, można też skorzystać z usług przewodnika. Wśród ruin wytyczono trzy trasy turystyczne. Obiekt jest dostępny przez cały rok.
Wilczy Szaniec
tel. 089 752 44 29
www.wolfsschanze.home.pl