Powstanie Wielkopolskie było powszechnym zrywem niepodległościowym, który objął swym zasięgiem tereny Prowincji Poznańskiej. Wielkopolanie wszczynając 27 grudnia 1918 r. wystąpienia przeciwko oddziałom pruskiej armii wywalczyli długo oczekiwaną wolność. Walki toczyły się na kilku frontach, a do najtrudniejszych należał północny, gdzie Niemcy bronili ciągów komunikacyjnych łączących zachodnie Prusy ze wschodnimi. Część działań toczyła się w Wieleniu i okolicach.
Na początku lutego 1919 r. powstańcy ścierali się z oddziałami pruskiej armii wzmocnionymi żołnierzami Grenschutzu oraz kolejarzami z Piły w Rosku i Wrzeszczynie. Walki toczyły się także o stację kolejową w Miałach. Niemcy po ostrzale pozycji powstańczych w Wieleniu zajęli miasto 6 lutego 1919 r. Od tego dnia front w okolicach miasta utrzymał się do rozejmu zawartego w Trewirze w dniu 16 lutego. Nowy, powojenny podział Europy podzielił Wieleń na dwie części. Południowa znalazła się granicach Rzeczypospolitej, a północna pozostała w Rzeszy Niemieckiej.
W Wieleniu od początku kultywowano pamięć o powstaniu i jego uczestnikach. W 2009 r., w 90-tą rocznicę walk na Ziemi Wieleńskiej, odsłonięto na skwerze przed Domem Kultury pomnik poświęcony powstańcom. W centralnym punkcie ustawiono duży eratyk, na którym umocowano okolicznościową tablicę. Powierzchnię otaczającą pomnik wyłożono granitową kostką i obsadzono krzewami i kwiatami.