Podczas zaborów ludowa spółdzielczość bankowa powstawała w oparciu o pobudki patriotyczne. Banki uznane za rodzime znajdowały znaczne grono zwolenników powierzających im swoje kapitały, a także korzystających w ramach samopomocy z ich możliwości kredytowych. Za pierwszą polską spółkę kredytową uważa się utworzone w 1861r. wg. zasad spółdzielczych, z inicjatywy Hipolita Cegielskiego i Mieczysława Łyskowskiego, Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców miasta Poznania. W 1881r. przekształciło się ono w Bank Przemysłowy, by następnie na jego bazie tworzyć spółdzielnie kredytowe skupione w Związku Spółek Gospodarczych i Zarobkowych.
Po ekspansji na terenie Wielkopolski, później Pomorza, w latach 90-tych XIX wieku nastąpił rozwój spółdzielczości ludowej na Śląsku. Spółdzielnie założone na wzorach niemieckich nie cieszyły się uznaniem Ślązaków, którzy mieli świadomość, że chcąc utrzymać własną odrębność narodową muszą wspierać powstałe na zasadach samopomocy społecznej organizacje. Takie możliwości stwarzały zakładane spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe, co ułatwiało konkurowanie drobnych i średnich gospodarstw z pruskimi właścicielami.
Moderatorem spółdzielczości kredytowej na Górnym Śląsku został, pochodzący z Zawadzkich działacz ludowy Juliusz Szaflik, który przy wsparciu M. Łyskowskiego i twórcy Toruńskiego Towarzystwa Przemysłowego F. Rakowicza założył Towarzystwo Pożyczkowe dla Zawadzkiego. Równie duży wkład w śląską spółdzielczość ludową wniósł nauczyciel, organizator i społecznik, Karol Miarka tworząc w 1871r. w Królewskiej Hucie (dzisiejszy Chorzów) Górnośląskie Towarzystwo Włościan, a później utworzone w Bytomiu i Katowicach udzielające kredytów i gromadzące wkłady oszczędnościowe banki ludowe.
Działający od 27 lutego 1898r. Bank Ludowy w Katowicach przeniósł inicjatywę bankowości ludowej w teren i pod jego egidą utworzono w 1907r. w Pszczynie, w kamienicy Siegmunda Lazarka, przy Rynku nr 6, placówkę Katowickiego Banku Ludowego, przemianowanego na Pszczyński Bank Ludowy po roku 1910.
W zbiorach Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie można zapoznać się z nr 7 "Głosu Pszczyńskiego" z 1931r., w którym Bank Ludowy w Pszczynie,ogłasza się jako „ spółdzielnia zapisana z nieograniczoną odpowiedzialnością”, „najstarsza i najzasłużeńsza polska instytucja finansowa i gospodarcza powiatu pszczyńskiego”. Chcąc przedstawić spektrum swoich usług informuje również klientów „ … • Dzięki działalności tej instytucji przetrwaliśmy niewolę pruską niezachwiani i niezłamani. • Setki naszych ludzi zdołało się osiedlić, otworzyć własny warsztat. • Przyjmujemy oszczędności na podstawie złotego w złocie lub innej walucie. • Płacimy najwyższy procent. • Załatwiamy wszelkie czynności bankowe, udzielamy pożyczek....”
Można powiedzieć, że bank stał się centrum polskiego pszczyńskiego życia narodowego i zarzewiem lokalnego patriotyzmu. Aby tradycji stało się zadość, w budynku dawnego Banku Ludowego w Pszczynie, znalazł swoją obecną siedzibę pszczyński Bank Spółdzielczy. Dokonane na przełomie XX i XXI w. dostosowujące do obecnych wymagań remonty, a także odnowienie elewacji, znacznie zmieniły jej wygląd.