Około połowy XVIII w. w Kruszynie osiedlili się herrnhuci zwani też braćmi morawskimi. Ruch tworzyli protestanccy uchodźcy z Czech, którzy w Górnych Łużycach, w posiadłości hrabiego Nikolausa Ludwiga von Zinzendorf założyli osadę o nazwie Herrnhut (Straż Pańska). Herrnhuci stanowili ewangelicką wspólnotę religijną. Byli pionierami akcji misyjnych w kościele protestanckim. Działali w Afryce, Azji, Ameryce Północnej a nawet w Rosji. Obecnie herrnhutyzm ma nadal swoich wyznawców. Ich najliczniejsza wspólnota funkcjonuje w Stanach Zjednoczonych.
Dzisiaj w Kruszynie nie znajdziemy śladów dawnej obecności braci morawskich. Pozostały za to dwie pamiątki z 1813 r. Wojska napoleońskiej Francji walczyły wtedy o utrzymanie Śląska. Prusaków wspierały oddziały rosyjskie. Pod Kruszynem doszło 21 sierpnia 1813 r. do bitwy. W jednym z jej epizodów odznaczył się rosyjski huzar Natałoczka, który uratował swojego dowódcę, zasłaniając go własnym ciałem przed śmiertelnym postrzałem. Ocalony pułkownik Christoph von Reutern (Niemiec z Kurlandii pozostający na służbie cara Rosji) odwdzięczył się huzarowi stawiając pomnik. Kamienny obelisk stoi na lewym poboczu drogi nr 4, zaraz za ostatnimi domami Kruszyna, przy wyjeździe w stronę Legnicy. Poległych w tej samej bitwie 40 żołnierzy rosyjskich pochowano przy lokalnej drodze prowadzącej z Kruszyna w kierunku wschodnim. Widać stąd obelisk Natałoczki. W miejscu zbiorowej mogiły, na łące w pobliżu mostu, stoi piaskowcowa kolumna ze słabo czytelnymi niemieckimi napisami upamiętniającymi rosyjskich żołnierzy. W latach 70. XX w. obydwa pomniki wyremontowano. Wtedy pojawiły się przy nich tablice z polskim i rosyjskim tłumaczeniem niemieckich inskrypcji; i pomniki stały się atrakcją turystyczną, którą warto zobaczyć.