W Bielsku-Białej warto zobaczyć jedyny w Polsce pomnik wielkiego niemieckiego teologa Marcina Lutra. Został wykonany w brązie przez wiedeńskiego artystę Franza Vogla, a jego odsłonięcie nastąpiło 8 września 1900 r. Był to wówczas jedyny posąg Lutra w… Cesarstwie Austriackim. Monument stojący na skwerze wśród różanych klombów (to właśnie róża jest symbolem protestantyzmu) przedstawia ubranego w togę inicjatora reformacji. Nad rzeźbą góruje strzelista bryła ewangelickiego kościoła Zbawiciela, a z okien pobliskiej szkoły muzycznej często dobiegają nastrojowe dźwięki. Przez wiele stuleci obszary położone na zachód od rzeki Białej, w tym Bielsko, należały do innych jednostek administracyjnych i państwowych niż tereny leżące na wschód od niej, np. Biała. Obie osady połączono w jedną miejscowość dopiero w 1951 r.! Na początku XVI w., kiedy całą Europę poruszyły nowatorskie tezy wywieszone przez Lutra na drzwiach katedry w Wittenberdze, Bielsko było miastem austriackim, a Biała polskim. Idee reformacji od razu znalazły bardziej podatny grunt w zachodniej części Beskidu Śląskiego, gdzie w ciągu kilkudziesięciu lat większość ludności zmieniła wyznanie na ewangelicko-augsburskie. O ile przymusowa rekatolizacja, przeprowadzona w kolejnych latach przez Habsburgów, była bardzo skuteczna w Bielsku, o tyle w mniejszych miasteczkach i wioskach regionu do dzisiaj znaczną część mieszkańców stanowią protestanci. Najbardziej znanymi ewangelikami pochodzącymi z tych okolic są m.in. Adam Małysz, Jerzy Buzek i Jerzy Pilch. Odmienności kulturowe pomiędzy terenami na dwóch brzegach rzeki Białej pozostały do dzisiaj. Uważny turysta powinien usłyszeć dwa dialekty, zobaczyć różnicę w architekturze oraz spróbować trochę innych przysmaków kulinarnych.