Podczas walk o Piłę na przełomie stycznia i lutego 1945 r. zniszczeniu uległo ponad 70% zabudowy miasta, zwłaszcza w jego historycznym centrum. Częściowo zrujnowany został również dawny dom rodziny Stasziców przy ul. Browarnej na przedmieściu Zamoście, zbudowany w XVIII w. w konstrukcji szkieletowej. Dosyć szybko, bo już w latach 1946-1948, z inicjatywy miejscowego PPS i dzięki ofiarności nowych, polskich mieszkańców Piły, dom Stasziców odbudowano od podstaw z przeznaczeniem na muzeum najsłynniejszego z pilan, pisarza i działacza politycznego Stanisława, urodzonego tutaj w 1755 r. Pilskie muzeum to typowe muzeum biograficzne, które za pomocą dokumentów, drobnych artefaktów i rycin stara się przybliżyć zwiedzającym postać syna pilskiego burmistrza oraz epokę, w której przyszło mu działać. Staszic znany jest przede wszystkim jako jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, autor Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego i Przestróg dla Polski z okresu Sejmu Czteroletniego, pionier polskiego górnictwa i geologii, współzałożyciel i prezes Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, fundator pałacu Staszica (siedziby towarzystwa) oraz stojącego przed nim pomnika Kopernika, prekursor spółdzielczości wiejskiej, administrator Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, a także wielki filantrop, który cały zgromadzony majątek zapisał na różne instytucje charytatywne.
Co ciekawe, Stanisław Staszic był... księdzem, lecz głęboko zniechęcony do instytucji Kościoła nie pełnił funkcji kapłańskich. Jednym z jego ważniejszych dzieł jest obrazoburczy poemat historiozoficzny Ród ludzki, w którym podważa fundamenty wiary. Pochodzenie społeczne, działalność i poglądy Staszica przyczyniły się do dużej popularności tej postaci w okresie PRL, jego imieniem nazywano szkoły i ulice w każdym większym mieście. W samej Pile oprócz muzeum biograficznego jest również Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica, gromadzące zbiory związane z historią miasta i regionu oraz kulturą jego mieszkańców.