Z Cedyni do Kostrzyna zapomnianym szlakiem historii

Trasa (przynajmniej w części od Cedyni do Czelina) była niegdyś bardzo popularna. Za czasów jedynie słusznego ustroju jeździły nią przede wszystkim wycieczki szkolne. Choć zapomniana - jest ciekawa i niewątpliwie urokliwa krajobrazowo. Widoczna niemal cały czas Odra prezentuje się malowniczo, a wiosną - nawet groźnie.

Rozpoczynamy od Cedyni, czyli najdalej na zachód wysuniętego miasta Polski. Jest tu sporo do oglądania - począwszy od grodziska z VI w. p.n.e., klasztoru cysterek i pierwotnie XIII w. kościoła, do wspaniałej panoramy z wieży widokowej (w pobliżu także interesującego cmentarza). Tematem naszej trasy są wielkie bitwy historyczne, dlatego w następnej kolejności koniecznie wspinamy się na Górę Czcibora.

Miejsce jeszcze nie tak dawno wykorzystywane w celach propagandowych (chodziło o podkreślenia piastowskich korzeni), dziś trochę jest zapomniane. Nadal trwają spory historyków, co do prawidłowości ulokowania tutaj bitwy z 972 r., w której brat Mieszka I, Czcibor, dał solidnego łupnia wojskom margrabiego Hodona. Ciężkie walki w marcu 1945 r. są już faktem niepodważalnym. Nie zagłębiając się w prawdy historyczne, warto jednak pokonać schody ku górze. Spod niszczejącego pomnika tysiąclecia rozpościera się niesamowita panorama.

Jadąc dalej drogą w kierunku Dębna mijamy miejsca pamięci związane z forsowaniem Odry wiosną 1945 (m.in. odtworzony dla celów propagandowych punkt dowodzenia). Zatrzymujemy się w Starych Łysogórkach, w pobliżu ustawionego na cokole czołgu (na który często wspinają się dzieci). Jest tu muzeum pamiątek I Armii WP i potężny cmentarz wojskowy. Wyłożona polbrukiem droga prowadzi pod górkę do sanktuarium MB Nadodrzańskiej, które powstało w miejscu wyburzonego przez władze ludowe starego kościółka. Nie pasował on do peerelowskiej koncepcji cmentarza, zwanego powszechnie siekierkowskim. Stąd jedziemy do Gozdowic. Tam znajduje się kolejne muzeum - tym razem wojsk inżynieryjnych I Armii WP.

Chętni mogą przepłynąć promem na niemiecką stronę, a po powrocie jedziemy do Czelina. Na nadodrzańskiej skarpie stoi tam pomnik pierwszego słupa granicznego. W krzakach obok betonowego obelisku odnaleźć można jeszcze zapomniany jego pierwowzór. Dalej nasza trasa odchodzi nieco od brzegu rzeki (brak przejezdnych dróg). Musimy udać się w kierunku Boleszkowic. Stamtąd przez Chwarszczany (kaplica templariuszy!) jedziemy do Kostrzyna. Na przedmieściu Stare Drzewice znajduje się cmentarz jeńców wojennych Stalagu III C. Trasę kończymy w Kostrzyńskich Pompejach. Samo miasto Kostrzyn także oferuje wiele ciekawostek, na jeden dzień może jednak być tego wszystkiego za dużo.