Wycieczkę śladami tajemnic Dolnego Śląska rozpoczynamy od Lubiąża, prawdziwej perły śląskiego baroku i drugiego co do wielkości obiektu sakralnego na świecie. W czasie II wojny światowej pod klasztorem na kilku kondygnacjach podziemnych hal i korytarzy miała działać ogromna fabryka, której przeznaczenie do dnia dzisiejszego pozostaje nieznane. Pracujący w niej robotnicy nigdy nie wychodzili na powietrze, w krótkim czasie ponosząc śmierć z wycieńczenia. Jak ważne dla Rzeszy Niemieckiej były prace prowadzone na terenie klasztoru świadczy fakt, iż według relacji mieszkańców, w czasie nalotów olbrzymiej mocy urządzenia wytwarzały nad kompleksem sztuczną mgłę, w której ginęły budynki kompleksu cysterskiego. Do dnia dzisiejszego zagadka tego miejsca pozostaje niewyjaśniona. Podejmowane w latach 80. próby odkrycia tajemnicy Lubiąża nie doprowadziły do odnalezienia wejścia do fabryki, a zaowocowały wyłącznie odnalezieniem zbioru monet nielegalnie sprzedanych przez ówczesne służby specjalne na zagranicznych aukcjach. Według różnych przekazów w Lubiążu miały być również złożone skrzynie z kosztownościami, być może część słynnego "złota Wrocławia".
Kolejnym punktem wycieczki jest wznoszący się niedaleko Jeleniej Góry piękny Zamek Czocha. Zabytek od 1909 r. do końca II wojny światowej należał do bogatego drezdeńskiego bankiera Ernesta Gutschoffa, który zgromadził olbrzymią kolekcję dzieł sztuki pochodzącą w dużej mierze z carskiej Rosji. Wielu przedstawicieli rosyjskiej arystokracji uciekając przed rewolucją październikową znalazło gościnę właśnie w Czosze. Gutschoff był właścicielem m.in. imponującego księgozbioru (w tym wielu białych kruków), zbioru bezcennych ikon, obrazów oraz kolekcji broni z różnych wieków. Podobno był też w posiadaniu insygniów koronacyjnych carów Rosji – Romanowów. Na krótko przed wkroczeniem Rosjan do zamku baron zniknął z częścią swojej kolekcji. W 1946 r. ówczesny burmistrz Leśnej w porozumieniu z bibliotekarką, która pozostała na zamku, wywieźli z zamku dwie ciężarówki drogocennych przedmiotów. Jeden samochód (wraz z bibliotekarką i burmistrzem) zdołał przekroczyć granicę, a drugi został zawrócony, zaś znajdujące się na nim kosztowności m.in. popiersia carów, ok. 100 albumów filatelistycznych oraz kilkaset ikon zdeponowano w Archiwum Miejskim w Jeleniej Górze, skąd w skandaliczny sposób zaginęły wraz z ... dyrektorem muzeum. Pozostaje otwartym pytanie, czy to już wszystkie tajemnice zamku Czocha? Podobno Ernest Gutschoff uciekając miał powiedzieć swojej służbie: "Ktokolwiek tu przyjdzie, Rosjanie, czy Polacy, wydajcie im z zamku to, co będą chcieli. Gdyby nawet wywieźli stąd wszystko, tu i tak zostanie dużo więcej".
Po opuszczeniu Czochy kierujemy się do kolejnego pieknego zamku, trzeciego co do wielkości po Wawelu i Malborku. Książ w 1939 r. został przejęty od Hochbergów w związku z ich długami wobec państwa. W skałach pod zamkiem do 1945 r. drążono ogromne podziemne tunele, po których mogły swobodnie jeździć ciężarówki. Ich przeznaczenie do dziś dnia pozostaje nieznane, a na ten temat wysnuwano już szereg różnych teorii wskazujących m.in. na doświadczenia z bronią bakteriologiczną oraz atomową. Zamek był również jednym z wielu miejsc typowanych jako miejsce ukrycia słynnej Bursztynowej Komnaty. Na kilka tygodni przed kapitulacją ze stacji w Świebodzicach wyjechał opancerzony pociąg, który jednak nigdy nie dotarł do najbliższej stacji i prawdopodobnie nieznanym do dziś tunelem dotarł do wnętrza podziemnego kompleksu pod zamkiem, który miał być połączony linią kolejową ze słynnym kompleksem „Riese” w okolicy Walimia.
Inną tajemnicą Książa z czasów ostatniej wojny, choć nie mającą związku z działaniami militarnymi, jest miejsce pochówku ostatniej właścicielki zamku przed jego upaństwowieniem, czyli księżny Daisy von Pless. Jedna z najpiękniejszych kobiet w Europie miała zostać pochowana wraz z ukochanym sześciometrowym sznurem pereł. Wiadomo, iż początkowo zwłoki księżnej spoczęły w mauzoleum w parku, jednak przed nadejściem Armii Czerwonej, która nie wzbraniała się przed bezczeszczeniem zwłok w poszukiwaniu kosztowności, służba przeniosła ciało w inne, nieznane miejsce.
W odległości ok. 26 km od Książa znajduje się zamek Grodno. Według relacji niemieckiego kapitana von Schrecka, na tym jednym z najpiękniejszych śląskich zamków, wznoszącym się na szczycie góry Chojna ,SS-mani dokonali ukrycia skrzyń z tajemniczą zawartością. Następnie autor relacji, będący oficerem saperów, w celu uniemożliwienia dostępu do ładunku założył miny porcelanowe. Osoby biorące udział w ukryciu skrzyń ,jak zwykle w podobnych wypadkach, zostały zlikwidowane. Sam von Schreck przeżył właściwie cudem, otrzymując postrzał w obydwa płuca.
Ostatnim miejscem na trasie wycieczki jest Srebrna Góra. W marcu 1945 r. do Srebrnej Góry przyjechał transport kilkudziesięciu, a według relacji niektórych świadków nawet 300 ciężarówek. Mieszkańcom nakazano pozasłaniać okna i nie wychodzić z domów. Po pewnym czasie dały się słyszeć odgłosy wybuchów od strony fortów i puste auta powróciły drogą w kierunku Ząbkowic Śląskich. Chęć odnalezienia ukrytych skarbów powodowała, iż Srebrna Góra była chętnie odwiedzana przez eksploratorów-amatorów , często nie zdających sobie sprawy z faktu, iż poszukiwania skarbów to nie tylko romantyczna przygoda, ale również działanie wiążące się z niebezpieczeństwem utraty zdrowia, a nawet życia. Najlepszym tego przykładem było zdarzenie z końca lat 70.,kiedy do jednej z kilkunastu znajdujących się na Srebrnej Górze studni, wypełnionej wodą, wpadł student – próba sprowadzenia pomocy przez kolegę okazała się spóźniona.
Jak widać z tego krótkiego opisu, nadal wiele tajemnic ostatniej wojny nie posiada wyjaśnienia i czeka na swojego odkrywcę. A może lepiej aby nadal pozostawały tajemnicami i pobudzały naszą wyobraźnię?