Dostepna również w Get it on Google Play
Ponad 20 000 miejsc wartych odwiedzenia! Masz ochotę na wycieczkę w głąb Ziemi? Szukasz pomysłu na wyjazd z dzieckiem? A może planujesz wakacje na dwóch kółkach. U nas na pewno znajdziesz miejsce, którego szukasz!

Warszawa

Tablica pamięci Jana Krysta

Tablica znajduje się na elewacji frontowej gmachu przy ulicy Moniuszki 8. Upamiętnia Jana Krysta ps. Alan, bohaterskiego żołnierza AK, który wykonując rozkaz, poległ 22 maja 1943 r. w samotnej walce z Gestapo w lokalu „Adria”.

Zaproponował: casenove

Wskazówki

casenove wtorek, 17 kwietnia 2012, 21:00
Tablica z brązu na frontowej ścianie budynku przy ulicy Moniuszki 10
„Jan Kryst ps. Alan bohaterski żołnierz Armii Krajowej wykonując rozkaz poległ 22 maja 1943 roku w samotnej walce z gestapo w lokalu Adria”.
Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 3 października 1995 r.
Czyn bojowy Jana Krysta był niezwykły i ofiarny. 21-letni żołnierz AK z Woli, wiedząc że jest śmiertelnie chory na płuca, poprosił dowództwo o powierzenie mu zadania – nawet takiego – które nie dawałoby żadnych szans na przeżycie. Po dłuższych rozważaniach dowództwo KEDYWu zaakceptowało ten pomysł. Akcję wymierzoną przeciwko funkcjonariuszom warszawskiego gestapo postanowiono przeprowadzić w licznie uczęszczanym przez nich lokalu rozrywkowym „Adria”. Kryst miał zastrzelić możliwie dużą liczbę przebywających tu gestapowców, wskazanych mu uprzednio przez polski wywiad, a następnie wycofać się pod osłoną znajdujących się na zewnątrz lokalu dwóch AK-owców. Kryst miał w kieszeni kartkę informującą, że akcja jest odwetem za torturowanie więźniów.
22 maja o godz. 19 Jan Kryst – po przybyciu do „Adrii” – zszedł po schodach do mieszczącej się w podziemiu Sali dancingowej. Nie zajął jednak stolika, tylko stanął pod słupem, w pobliżu loży. Kiedy rozpoczął się występ i wygaszono światła, Kryst wyciągnął z kieszeni pistolet i otworzył ogień do siedzących w loży pięciu funkcjonariuszy gestapo, zabijając trzech z nich. Korzystając z zamieszania i osłupienia obecnych, zamachowiec zdołał wycofać się prawie do samych drzwi wejściowych i dopiero tam jeden z Niemców zadał mu z góry cios krzesłem. Kryst przewrócił się, po chwili dopadli go Niemcy, masakrując krzesłami, butami i butelkami.
Świadek tego wydarzenia dziennikarz włoski Alceo Valcini, tak opisał swoje przeżycia:
„Znalazłem stolik w pobliżu drzwi wejściowych i nie wiem, czy nie był to życzliwy uśmiech przeznaczenia. W czasie, gdy piruety tancerki przyciągały uwagę publiczności, w środku Sali, gdzie dawano program usłyszałem strzał – najpierw jeden, potem drugi, trzeci, czwarty, piąty… O parę kroków ode mnie, po prawej stronie zrobił się zgiełk. Przewracano stoły, krzesła, stołki, butelki, wycie i krzyki. Po kilku minutach grupa żołnierzy poruszonych do ostatnich granic utorowała sobie przejście wśród tłumu krzycząc: «Zamach» i trzymając rewolwery w ręku. Wysoki młodzieniec z twarzą zbroczoną krwią padł na ziemię, gdy rzucono w niego kilkoma krzesłami. Był to polski zamachowiec, patriota. Zabił on w ciągu paru sekund dwóch oficerów i dwóch żołnierzy, strzelając zza marmurowej kolumny w kierunku centralnie ustawionego stołu, przy którym zazwyczaj zajmowały miejsca osobistości niemieckie. /…/ Niemcy rzucili się na niego i zmasakrowali, bijąc flaszkami i stołkami. Przy mnie wyzionął ducha w swoim brązowym ubraniu, za obszernym jak na gruźlika. Zmarł, gdy agent gestapo usiłował wydobyć z niego jakąś tajemnicę”.
„Biuletyn Informacyjny” (nr 25 z 23 czerwca 1943) w artykule Kamienie przez Boga rzucone na szaniec, poświęconym akcji Krysta porównał jego heroizm do samobójczego wysadzenia twierdzy w Kamieńcu przez pana Wołodyjowskiego, bohaterstwa obrońcy Reduty – por. Ordona w Powstaniu Listopadowym i zamachu Stefana Okrzei podczas rewolucji w 1905 roku.
W czwartą rocznicę wybuchu wojny organizacja Małego Sabotażu „Wawer” dokonała przemianowania 9 ulic w Warszawie. Zdjęto dotychczasowe tabliczki oraz napisy niemieckie, zastępując je nowymi. Wśród nich ulicę Rogowską na Targówku przemianowano na Jana Krysta.
Bohaterski czyn młodego żołnierza Armii Krajowej doczekał się upamiętnienia już w czasie Powstania Warszawskiego. 8 sierpnia 1944 r. w Sali „Adrii” zamienionej na stołówkę dla żołnierzy, odbyła się skromna, ale wzruszająca uroczystość odsłonięcia tymczasowej tablicy pamiątkowej ku czci Jana Krysta.

Miejsca w okolicy

Copyright © 2007 Polska Niezwyk�a
Wszystkie prawa zastrze�one. �adna cz�� ani ca�o�� serwisu nie mo�e by� reprodukowana ani przetwarzana w spos�b elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny. Nie mo�e by� u�yta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Znajd� nas na