„Gladiator” autorstwa Piusa Welońskiego powstał w 1880 roku. Wykuty w marmurze ozdobił klatkę schodową gmachu „ Zachęty". W Parku Ujazdowskim znalazł się jeden z kilku jego odlewów w brązie.
Rzeźba przedstawia postać gladiatora (niewolnika rzymskiego) przygotowanego do zawodów polegających na walce na śmierć i życie z dzikimi zwierzętami lub z drugim człowiekiem. Gladiator Welońskiego przedstawiony jest w chwili wychodzenia na arenę. W jednej dłoni trzyma trójząb, zaś z drugiej zwisa sieć służąca do zarzucenia na przeciwnika. Prawą rękę wznosi ku górze. Napis na cokole podaje słowa wypowiadane w takiej sytuacji: „Ave Caesar Morituri Te Salutant”, co znaczy: „Bądź pozdrowiony, Cezarze, idący na śmierć cię pozdrawiają”. Postawę gladiatora zapożyczono z rzeźby antycznej.
Rzeźba jest dość patetyczna, co wyraża oblicze postaci – szlachetne i pełne determinacji. Charakterystyczną jej cechą są słowiańskie rysy twarzy nawiązujące do faktu, że również jeńcy i niewolnicy z dalekiej Północy przygotowywani byli do walk w specjalnej szkole gladiatorów.