Willa położona jest na skraju Parku Dolnego. Została wzniesiona w latach 1886 -1888 przez dr. Józefa Kołączkowskiego do spółki z pannami Gawrońskimi - Marią, Wiktorią i Felicją. Willa pierwotnie nazwana była "Murowańcem". Po poślubieniu przez Kołączkowskiego Marty Żochowskiej otrzymała nazwę "Marta". Pensjonat otwarty był przez cały rok. Mieściła się w nim restauracja i cukiernia, a na górze pokoje gościnne. W odróżnieniu od innych pensjonatów w "Marcie" panowała szczególna atmosfera i miły towarzyski klimat.
Od samego początku skupiało się tutaj życie kulturalne i intelektualne uzdrowiska. Gościli tutaj miedzy innymi: Stanisław Ignacy Witkiewicz, lwowski poeta Henryk Zbierzchowski, dziennikarz i krytyk literacki Stanisław Wasylewski. Duszą towarzystwa była Maria Kołączkowska nazywana przez przyjaciół Muszką - muza poetów odwiedzających Szczawnicę. Przebywała tutaj aktorka Leona Żelichowska oraz koncertowała Ada Sari.
W 1969 r. po sprzedaniu pensjonatu przez Kołączkowskich Związkowi Zawodowemu Pracowników Kultury i Sztuki gościła tutaj cała plejada artystów, śpiewaków operowych, pisarzy i dziennikarzy. W 2007 r. właścicielem willi zostaje Andrzej Mańkowski, wnuk hrabiego Adama Stadnickiego, który doprowadził obiekt do dawnej świetności.