Oficjalnie szkołę podstawową z językiem polskim otworzono w Nowej Kaletce 10 kwietnia 1929 r., była to jedna z pierwszych i największa taka placówka na Warmii. Przygotowania do tego dnia rozpoczęły się jednak znacznie wcześniej i należałoby tu wspomnieć o dacie 9 czerwca 1923 r., kiedy to dzięki Polsko-Katolickiemu Towarzystwu Szkolnemu na Warmię udało się zebrać wnioski od rodziców 60 dzieci. Petycje te dotyczyły zgody na wprowadzenie lekcji religii po polsku i nauki języka polskiego.
Niestety jak to można było przewidzieć, władze niemieckie zwlekały z wydaniem decyzji. W 1927 r. zorganizowano zajęcia na 15 dzieci, przy 64 zgłoszonych ale już w następnym roku zostały one zlikwidowane. Na rozpoczęcie zajęć nowo otwartej szkoły w 1929 r. przyszło 41 uczniów, co stanowiło większość w tej wiosce. Pierwszym kierownikiem szkoły został Edward Turowski.
Wobec tak dużej liczby chętnych, Towarzystwo Szkolne wystąpiło o przekazanie jednej z dwóch salek w budynku szkoły niemieckiej. Niestety, wskutek niewyjaśnionych okoliczności, w czerwcu 1930 r. wybuchł w Nowej Kaletce bardzo poważny pożar. Budynek szkoły w prawie nienaruszonym stanie przetrwał te wydarzenia, ale władze wykorzystały tę sytuację i w pomieszczeniach klasowych urządziły schronisko dla pogorzelców. Zmusiło to polskie władze oświatowe to wynajęcia innego pomieszczenia, zwłaszcza iż spadała liczba uczniów.
Nowe lokum znaleziono w domu Wiktora Pełki, który na te potrzeby odstąpił dwa pokoje. W dniu 31 września 1931 r. proboszcz parafii w Butrynach, ks. Wacław Osiński uroczyście poświęcił nowe klasy lekcyjne. Edward Turowski, który w tym czasie nadal pełnił funkcję nauczyciela i kierownika, bardzo jasno określił cele przyświecające tej placówce. Głównym było wychowanie młodego pokolenia na „dobrych synów Boga i społeczeństwa”, dlatego też Turowski bardzo dużo opowiadał dzieciom o Polsce, przekazując tę wiedzę której nie było w podręcznikach.
W roku 1932 Edward Turowski został przeniesiony do Giław a jego miejsce zajął Tomasz Setny. W owym czasie szkoła również zmieniła swoje miejsce. W tym samym okresie gdy pracował tutaj Tomasz Setny, z Olsztyna dojeżdżał instruktor wychowania fizycznego Dominik Ochendal. Bardzo silnie rozwinął on ruch sportowy, zorganizował też męską drużynę piłki nożnej. W dniu 3 czerwca 1934 r. odbyło się nawet w Nowej Kaletce wielkie święto sportowe.
Jak wiele z takich placówek zakładanych na terenie Warmii po 1929 r., również i ta szkoła narażona była na szykany i problemy ze strony władz i społeczności niemieckiej. Wstrzymywanie lub cofanie decyzji o prawie do nauczania oraz szykany w stosunku do dzieci i ich rodziców były właściwie działaniami na porządku dziennym. Ostatecznie wskutek nacisków szkołę zamknięto 25 sierpnia 1939 r. a jej ostatni nauczyciel i kierownik Józef Groth został aresztowany. Osadzono go w obozie w Dachau gdzie zmarł 19 maja 1942 r.
Budynek polskiej szkoły szczęśliwie przetrwał czas II wojny światowej i po zakończeniu ponownie uruchomiono w nim szkołę podstawową, w latach 1956 – 1958 nosiła ona imię Józefa Grotha. Szkołę zamknięto w 1999 r. i przedwojenna polska placówka edukacyjna stanowi obecnie siedzibę Towarzystwa Przyjaciół Gimu. Jest tu także świetlica dla dzieci i młodzieży, nie zapomniano jednak o historycznej wartości tego miejsca, na ścianie umieszczono pamiątkową tablicę i otwarto izbę pamięci.