Przy rozwidleniu ulicy Słonecznej, drogi do Męćmierza i na Albrechtówkę oraz drogi ku Wiśle (przeprawa promowa, kamieniołom) stoi samotny, betonowy krzyż. Na jego szerokiej podstawie umieszczono dwie inskrypcje – z jednej strony czytamy „Królowo Korony Polskiej módl się za nami/ 1963”, z drugiej strony centralne miejsce zajmuje trójpolowy herb Rzeczypospolitej z 1863 r. Powyżej niego znajduje się tekst „1863 – 2013/ Sto pięćdziesiąta rocznica wybuchu Powstania Styczniowego”, poniżej informacja „Miejsce modlitwy powstańców po wyjściu z Kazimierza Dolnego/ 1 lutego roku 1863”.
Miejscowi nazywają go krzyżem powstańczym. Dawniej był drewniany. Kiedy spróchniał, w latach 20. ubiegłego wieku zastąpiono go nowym z wyrzeźbioną datą „1863”. W setną rocznicę Powstania, w miejsce drewnianego krzyża postawiono już cementowy. Nie były to czasy sprzyjające tego typu działaniom, nic więc dziwnego, że ówczesny napis na cokole mówił jedynie o Królowej Korony Polskiej a podanie daty „1963” nie od razu musiało kojarzyć się z rocznicą zrywu wyzwoleńczego. Pięćdziesiąt lat później - podczas rewitalizacji – z drugiej strony cokołu dodany został stosowny opis.
Warto wiedzieć:
W styczniu 1863 r. proklamowano w Kazimierzu Dolnym utworzenie Kazimierskiej Republiki Powstańczej. Przetrwała niewiele ponad tydzień. Na czele liczącego około 700 osób oddziału kazimierskiego stanął pochodzący z Polesia Leon Frankowski.
Informacja:
Trójpolowy herb powstańczy został przyjęty 10 maja 1863 r. przez Rząd Narodowy w Powstaniu Styczniowym. Umieszczono na nim Orła Białego, litewską Pogoń oraz herb Rusi – św. Michała Archanioła. Całość zwieńczona koroną jagiellońską symbolizować miała jedną Rzeczpospolitą. Z kolei krzyż i miecz występujący na każdym z trzech godeł świadczył o wspólnej walce Polaków, Litwinów i Rusinów.