Zamek Piastowski w Gliwicach Zamek Piastowski (według historyków prawidłowa nazwa to Dwór Cetrycza) jest przykładem budowli dworskiej, o charakterze obronno-mieszkalnej, z cechami gotyku. Wybudowano go w latach 1558-61dla Fryderyka Zettritza, wówczas właściciela Gliwic, z wykorzystaniem dwóch baszt wybudowanych po 1431 r., połączonych ścianą kurtynową.
Dwór jest budowlą murowaną, z kamienia łamanego i nieregularnej cegły gotyckiej, częściowo otynkowany. Bryłę budowli urozmaicają wyraźnie wyodrębnione skrzydła: wschodnie i zachodnie z wieżą. Dzisiejsza bryła zamku to efekt ewolucji form architektonicznych: od wybudowania za czasów Fryderyka Zettritza między basztami dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego, poprzez liczne przebudowy w XVIII i XIX wieku, aż do czasów po II wojnie światowej, kiedy to dokonano odnowy obiektu.
Około II połowy XIX wieku rozebrano basztę wschodnią i wzniesiono skrzydło wschodnie, wraz z trzecią kondygnacją części mieszkalnej w postaci łącznika między skrzydłami. W latach 1952-61 nadbudowano basztę zachodnią, przekrywając ją dachem namiotowym. Niektórzy badacze historii i średniowiecznej architektury Gliwic twierdzą, iż Dwór Cetrycza to dawny zamek książęcy. Jednak inni naukowcy znów uważają, iż właściwa lokalizacja zamku to okolice plebanii kościoła pw. Wszystkich Świętych. Z analizy niektórych badaczy układu cegły gotyckiej i kamienia, niektórych z nich skłoniły jej wyniki do nadania budowli przydomka „piastowski”.
Dwór (lub zamek, bo budowlę różnie się nazywa), oprócz pierwotnych funkcji obronnych i mieszkalnych, w ciągu wieków pełnił także funkcję słodowni, więzienia i cytadeli (twierdzy). W latach 1952-61 i 1983-88, poddano zamek gruntownym pracom budowlanym i restauratorskim. W tych latach przebudowano wnętrza nadając im historycznego wystroju. Obecnie w budynku dawnego dworu ( lub zamku ) swoją siedzibę ma oddział Muzeum w Gliwicach, w którym znajdują się całkiem ciekawe zbiory. W dziale archeologicznym znajdują sie między innymi zabytki pozyskane z wykopalisk przeprowadzonych na terenie miasta i ziemi gliwickiej, m. in. fragment betonowy przedwojennej autostrady z lat 30. XX wieku ( dziś DK 88-tzw. Stara A4 ), a także fragment mamuta znalezionego na terenie ziemi gliwickiej. W dziale historycznym znajdują się materiały związane z dziejami Gliwic, począwszy od wieku XIII. Są tam m. in. stroje mieszczańskie ówczesnych mieszkańców Gliwic z czasów średniowiecza lub renesansu, pamiątki cechowe, militaria, eksponaty z okresów Powstań Śląskich z lat 1919-21 i Plebiscytu z 1921 roku, a ponadto duży wybór fotografii zabytkowych, o tematyce przemysłowej wschodnich terenów Górnego Śląska (również dzisiejszej części GOP).
We wnętrzach można zobaczyć jeszcze ciekawą wystawę stałą, obejmującą szeroki zakres historii Gliwic. Muzeum w Gliwicach jest jednym z najstarszych muzeów na terenie Górnego Śląska (źródła jednak nie podają czy obejmuje teren całego historycznego Śląska, czy tylko Górnego Śląska). Zostało ono powołane do życia w 1905 roku, jako Muzeum Górnośląskie, a od 1945 roku działa pod dzisiejszą nazwą -Muzeum w Gliwicach. Placówka ma w swoich zbiorach bogaty wybór eksponatów, zgromadzone w kilku jeszcze w dwóch oddziałach: na terenie Gliwickiej Radiostacji przy ulicy Tarnogórskiej i Muzeum Odlewnictwa Artystycznego przy ulicy Bojkowskiej, na terenie dawnej kopalni „Gliwice”.Muzeum należy do jednych z najciekawszych placówek muzealnych na terenie GOP i niewątpliwie każdy odwiedzający Gliwice znajdzie tam coś dla siebie.
Warto nieco przyjrzeć się historii rodu Czettritzów. Czettritzowie pochodzili z dzisiejszego terenu Dolnego Śląska. Nazwisko rodowe ulegało częstym zmianom. Najpierw pisano je w formie „Zettritz”, potem „Czettritz”. W czeskich i polskich dokumentach pisownia tego nazwiska figuruje w postaci „Cetrys”. Według rodowej legendy, Czettritzowie wywodzili się z książąt słowiańskich. Zgodnie z tą legendą, Jan Zettritz miał zginąć w bitwie z Tatarami, pod Legnicą, w 1241 roku. Jego brat Konrad prawdopodobnie towarzyszył późniejszej świętej, Jadwidze zwanej Śląską (patronka całego polskiego historycznego Śląska) w ucieczce przed mongolskimi najeźdźcami do Krosna Odrzańskiego. Pierwsze zapiski informacyjne o przedstawicielach rodu pochodzą z XIII wieku. Później ród Zettritzów lub Czettritzów podzielił się na liczne rodowe linie, z których część osiadła na Górnym Śląsku, gdzie występują w dokumentach od XVI wieku.