Budynek wzniesiono na początku XX wieku (1912-15), w stylu nawiązującym do renesansu. Na uwagę zasługują finezyjne balkony, przybudówka, wykusze, dekoracje w postaci płaskorzeźb oraz wyrastająca pośrodku wieża zegarowa z galeryjką i wysmukłym hełmem z latarnią i iglicą.
Ratusz znajduje się w Śródmieściu przy placu Jana Pawła II. Wybudowany został na miejscu rozebranego w 1806 roku Kościoła Świętego Krzyża, wokół którego znajdował się cmentarz. Fakt istnienia dawnego cmentarza jest często zapominany podczas prac drogowych wokół budynku. Kilka lat temu podczas remotu jednej z ulic natrafiono na tak znaczną ilość szkieletów, że prace opóźniły się o kilka tygodni.
Dzisiejszą formę Ratusz zyskał w połowie lat 20 XX w. po dobudowaniu skrzydła południowo-zachodniego. Wspomniana już wieża zegarowa w roku 1930 została wyposażona w kuranty, które brzmiały do roku 1943, wtedy to zostały przetopione na cele wojskowe. Kuranty powróciły ponownie w 1969 roku wygrywając melodię hymnu Olsztyna "O Warmio moja miła", skomponowanego przez Feliksa Nowowiejskiego. Obecnie w Ratuszu mieści się Urząd Miasta, Rada Miasta Olsztyna i Urząd Stanu Cywilnego.