Stare i Nowe Miasto zwane Starówką, to historyczne centrum Warszawy - znajdują się tu pamiątki z czasów od średniowiecza aż do współczesności.
Miasto Stara Warszawa założył na przełomie XIII i XIV w. książę płocki Bolesław II. Powstał wtedy rynek, na którym na przełomie XIV i XV w. wzniesiono ratusz (rozebrany w 1817 r.), katedra św. Jana, a na wiślanej skarpie zamek. Wszystko otaczały mury obronne, z których zachowały się znaczne fragmenty wraz z barbakanem, zbudowanym w połowie XVI w. przez Jana Baptystę Quadro z Wenecji.
Na początku XIV w. utworzono handlową osadę Nowe Miasto, zamieszkaną przez rzemieślników i kupców. Miała ona swojego wójta, radę oraz herb i była odrębnym organizmem miejskim aż do 1789 r., kiedy połączyła się ze Starą Warszawą. Ciekawostką jest fakt, że Nowe Miasto nigdy nie miało własnych murów obronnych.
Centralną część Starówki stanowi Rynek Starego Miasta, gdzie obecnie stoi pomnik warszawskiej Syrenki dłuta Konstantego Hegla, który aż trzy razy zmieniał lokalizację. Poszczególne strony, czyli pierzeje Rynku Starego Miasta noszą nazwiska ważnych dla Starej Warszawy postaci: Barssa, Dekerta, Zakrzewskiego i Kołłątaja. Kamieniczki północnej strony Rynku, mieszczące Muzeum Historyczne, tworzą pierzeję Jana Dekerta (prezydenta Warszawy w XVIII w.). We wschodniej pierzei - Franciszka Barssa - działacza miejskiego, znajdują się kawiarnie, salon DESY oraz Muzeum Literatury W zachodniej pierzei, imienia Hugo Kołłątaja - przedstawiciela polskiego Oświecenia, mieszczą się przede wszystkim restauracje, w tym słynna niegdyś winiarnia U Fukiera. Od południa Rynek zamyka pierzeja Ignacego Zakrzewskiego - kolejnego prezydenta Warszawy.
Ze staromiejskim Rynkiem związana jest legenda o bazyliszku, który mieszkał w piwnicy domu przy ul. Krzywe Koło. Potwór zabijał wzrokiem i w ten sposób uśmiercił wielu mieszczan, aż do czasu, kiedy pewien śmiałek zszedł do piwnicy obwieszony lustrami. Bazyliszek zginął wówczas od własnego spojrzenia. Do tej legendy nawiązuje nazwa restauracji Pod Bazyliszkiem.
Oprócz najbardziej znanych miejsc na Starówce, do których należą plac Zamkowy z Zamkiem Królewskim i kolumną Zygmunta, katedra św. Jana, Rynek Starego Miasta oraz Rynek Nowego Miasta z kościołem sakramentek (projektu Tylmana z Gameren), jest też kilka mniej popularnych, ale bardzo urokliwych zakątków. Są to m.in.: ul. Kanonia, gdzie znajduje się najwęższa staromiejska kamieniczka oraz dzwon z 1646 r.; ul. Brzozowa (biegnąca na tyłach pierzei Barssa) - ze skrzyżowania z ul. Celną rozciąga się piękny widok na Wisłę; malownicza ul. Kamienne Schodki, a także otoczenie stojącego na skarpie kościoła Nawiedzenia NMP na Nowym Mieście. Na Starówce jest aż dziewięć kościołów! Ciekawymi obiektami Starówki są: pomnik Jana Kilińskiego (przy ul. Piekarskiej) - przywódcy insurekcji z 1794 r., szewca i rajcy miejskiego oraz wzruszająca statua Małego Powstańca (przy Barbakanie), upamiętniająca dzieci, które brały udział w powstaniu warszawskim.
Stare Miasto zostało prawie zupełnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po jej zakończeniu warszawscy architekci i konserwatorzy z prof. Janem Zachwatowiczem na czele zdecydowali się na odbudowę Starówki, która była dla nich symbolem serca narodu polskiego. Decyzję tę krytykowano na forum europejskim, ponieważ nikt wcześniej nie zdecydował się na rekonstrukcję zabytków na tak dużą skalę. Przywrócenie dawnego wyglądu Staremu i Nowemu Miastu trwało dekadę. Po latach okazało się, że konserwatorzy mieli rację - Stare Miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, właśnie jako przykład udanej, kompleksowej odbudowy historycznej dzielnicy. Tablica informująca o tym fakcie jest wtopiona w bruk ul. Zapiecek, przy wejściu na Rynek. W latach 70. XX w. rozpoczęto odbudowę Zamku Królewskiego, który w 1939 r. hitlerowcy częściowo spalili, a w 1944 r. wysadzili w powietrze. Prace trwały bardzo długo. W mury wbudowano wszystkie uratowane i pieczołowicie przechowane fragmenty dawnego gmachu.
Obecnie Stare Miasto jest tętniącym życiem miejscem spacerów warszawiaków i atrakcją turystów. Znajdują się tu ciekawe kawiarnie i restauracje (latem z ogródkami), muzea i galerie, dom kultury oraz sklepy. Na Rynku i na placu Zamkowym warto zobaczyć obywające się imprezy plenerowe, m.in. Jazz na Starówce i Warszawskie Spotkania Muzyczne.