Początek polskiej szkoły w Sząfałdzie czyli powojennym Unieszewie można datować na rok 1926, kiedy to do szkoły niemieckiej wprowadzono nauczanie języka polskiego. Jednak taką prawdziwą szkołę polską pozwoliła zorganizować "Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej", uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski.
Oficjalne otwarcie odbyło się 10 kwietnia 1929 r., pierwszym kierownikiem został Bolesław Jeziołowicz a zajęcia lekcyjne prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów. Pierwszy nauczyciel dał się poznać jako bardzo dobry pedagog i organizator życia kulturalnego, nie tylko dla uczniów ale i ogólnie dla mieszkańców. Do Unieszewa przybył z Powiśla, w jego intensywnej pracy wiernie wspierała go jego żona Maria, również nauczycielka.
W maju 1930 r. zorganizował dla kolegów nauczycieli pierwszą konferencję rejonową, podczas której poprowadził lekcję języka polskiego. W ciągu następnych lat kilkakrotnie referował zagadnienia związane z nauczaniem ojczystego języka a także z historii. W 1931 r. założono warmiński oddział Związku Nauczycieli Polskich w Niemczech. Bolesław Jeziołowicz był jego współorganizatorem i prezesem. W tym samym roku rozpoczęto starania o wybudowanie nowej szkoły, gdyż z powodu wzrostu liczby uczniów wynajmowane pomieszczenie okazało się za małe na potrzeby lekcyjne.
Dzięki pomocy Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech sfinansowano budowę nowej placówki która powstała na gruncie Augusta Hohmanna, znanego działacza polskiego. W budynku prócz szkoły mieściło się także przedszkole, świetlica i punkt biblioteczny ze zbiorem ponad stu polskich książek. Bardzo szybko miejsce to stało się ostoją polskości oraz prężnym ośrodkiem kulturalnym dla młodzieży i dorosłych. Niestety gorliwe zaangażowanie Jeziołowicza bardzo drażniło władze niemieckie. W październiku 1930 r. dokonano pierwszego napadu na jego mieszkanie, w marcu 1935 r. uczyniono to po raz drugi. Jeziołowicz wystąpił ze stanowczym sprzeciwem, jednak władze rejencji oskarżyły go o prowadzenie agitacji na rzecz Polski i 20 kwietnia 1935 r. odebrały mu prawo nauczania wysiedlając z granic Rzeszy.
Jego miejsce zajął pochodzący z Wielkopolski Jan Maza, który przybył do Unieszewa wraz z żoną, również nauczycielką. W czasie jego działalności przy szkole działała drużyna harcerska. Prowadził chór a jego żona opiekowała się świetlicą i biblioteką. Były to jednak lata spadkowe, im bliżej wybuchu wojny tym bardziej malała liczba uczniów. Ci którzy decydowali się jednak kontynuować naukę, narażeni byli na poważne szykany oraz ataki ze strony nie tylko władz, ale także mieszkańców niemieckojęzycznych.
Szkołę zamknięto 1 września 1939 r. kiedy gestapo usunęło rodzinę Mazów z zajmowanego mieszkania, a budynek szkolny opieczętowano. Okres wojny był bardzo tragiczny dla obydwu kierowników szkoły w Unieszewie. Zostali oni zamordowani przez Niemców. Bolesław Jeziołowicz we wrześniu 1939 r. został aresztowany, a następnie 31 listopada 1939 r. rozstrzelany w fordońskiej Dolinie Śmierci w Bydgoszczy. Jana Mazę aresztowano 1 wrzesnia 1939 r. i osadzono w obozie koncentracyjnym Hohenbruch pod Królewcem, rozstrzelano go 24 lutego 1940 r.
Drewniany budynek dawnej szkoły przetrwał okres wojny, pełni funkcję domu mieszkalnego. Umieszczona na frontowej ścianie pamiątkowa tablica oraz obelisk przed gmachem są świadectwem tamtego okresu. We wrześniu 1985 r. obiekt ten wpisany został do rejestru zabytków.